'Leefbaarheid gaat achteruit als landschap wordt aangetast'

Het planbureau voor de leefomgeving berekende al eens dat overal zo'n spreekwoordelijk 'straatje erbij' hooguit 10% van de landelijke woningnood kan oplossen. Als het alleen maar om 'straatjes erbij in beschermde landschappen van Noord-Holland' gaat, is dat zelfs minder dan één procent. Het is de provincie dan ook niet om het oplossen van de woningnood te doen. Het gaat vooral om het bevorderen van de leefbaarheid in de vaak kleine en krimpende dorpsgemeenschappen, zeggen de gedeputeerden.

Bakker of dorpshuis

Bij die verbeterde leefbaarheid zet Martijn de Jong van Landschap Noord-Holland een dikke kanttekening. "Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een bakker of een supermarkt net zo belangrijk kan zijn voor de leefbaarheid als een dorpshuis of een schooltje. Maar het kan dus ook gaan om een mooi landschap rond het dorp. In die zin zou de leefbaarheid er dus soms juist op áchteruit kunnen gaan, wanneer het landschap wordt aangetast."

Bredere wegen

Dat wordt volmondig beaamd door Hans Bom, van de stichting Bescherm Zuiderwoude. "De leefbaarheid in Zuiderwoude wordt door iedereen als heel goed ervaren. Ineens 25 huizen erbij, met per woning twee auto's en misschien ook nog een verbreding van de smalle wegen door Waterland, dat ziet niemand hier zitten. Waar is de stem van het bedreigde landschap?", vraagt Bom zich af.

Symboolpolitiek

Ook Rineke Neppelenbroek van de stichting Behoud Waterland maakt zich grote zorgen over wat zij noemt 'symboolpolitiek'. "Welk probleem wil de provincie hiermee oplossen? Het is niet dat alles nu op slot zit ofzo. De provincie heeft nu nog wel mogelijkheden om het landschap beter te beschermen. Dat komt straks allemaal bij de gemeenten te liggen."

Sociale bouw

Tegen de plannen van de provincie werden maar liefst 1.100 zogeheten 'zienswijzen' ingediend, voor het overgrote deel met bezwaren. Veel mensen maken zich zorgen dat de nieuwe huizen vooral in het duurdere segment komen. "Voor projectontwikkelaars is de bouw van 25 huizen alleen maar lucratief als dat dure huizen zijn. De afgesproken 30 procent sociale bouw, die bij nieuwbouwprojecten gerealiseerd moet worden, die bouwen ze dan liever elders."

Aardkundige waarden

De Jong van Landschap Noord-Holland hoopt dat partijen als Groen Links of de PvdA in de provinciale Staten nog aanpassingen aan de nieuwe omgevingsverordening kunnen doen, om de scherpe kantjes eraf te halen. "Nu wordt in één klap, overal de bescherming van de 32 Beschermde Provinciale Landschappen afgehaald. We kunnen alleen maar hopen dat er nog wat aanpassingen komen, om bijvoorbeeld bijzonder aardkundige waarden te beschermen. Sommige natuur die verloren gaat, kun je misschien nog ergens anders compenseren. Maar een oud duin bijvoorbeeld, is voor altijd weg als je dat vlak trekt en er huizen op bouwt."

Landelijk probleem

Het probleem van bouwplannen in het buitengebied zijn bepaald niet strikt Noord-Hollands. Ook Zuid-Holland heeft de regels al versoepeld. "In Friesland is deze fout langer geleden ook al gemaakt", zegt De Jong. "Daar zijn rond oude terpendorpen van die moderne villawijkjes gekomen. 'Witte schimmel' noemen ze dat inmiddels in Friesland. Die fout willen we hier toch niet nog een keer maken?"