Steeds vaker komen kinderen met een lege lunchtrommel naar school: 'Met honger kan je niet leren'

Jonathan de Heer, directeur van basisschool Bergkristal in Rotterdam, ziet op zijn school de problematiek van dichtbij. Zo’n 60 procent van de leerlingen heeft thuis niet genoeg te eten. Daarom biedt de school tussen de middag lunch aan: “Dat is een basisvoorwaarde en een groot goed om uiteindelijk tot ontwikkeling te kunnen komen.”

Het is ernstig wat er in ons land aan de hand is, zegt Hans Spekman. “Voor veel mensen is het onzichtbaar. Het komt vaak voor dat gezinnen hun eerste levensbehoeftes niet meer kunnen betalen, omdat de prijs enorm gestegen is. In Zoetermeer was ik op een school waar een meisje bijna onhandelbaar was. Dan blijkt dat ze al twee dagen niet gegeten heeft en haar moeder al drie dagen niet.”

Het Jeugdeducatiefonds werkt veel samen met scholen, waaronder met de school van De Heer, om ontwikkelingskansen van kinderen in armoede te vergroten. Steeds meer scholen bestellen eerste levensbehoeftes zoals brood, fruit en melk bij het fonds. Maar niet alleen voedsel is nodig, zegt Spekman: “Gister was ik op een school met speciaal onderwijs, waar geen luiers meer waren voor kinderen die incontinent zijn.”

Psyche

Het fenomeen armoede doet altijd iets met kinderen, zegt De Heer. “Het probleem 'eten' kunnen we redelijk tackelen met onze lunchboxen. Maar het fenomeen 'opgroeien in armoede', met een ouder die aan het overleven is in plaats van aan het leven, doet iets met de psyche van een kind. Kinderen worden neerslachtig, opstandig of krijgen een kort lontje. Ook zie ik kinderen binnenkomen waarvan je al weet dat de concentratie onvoldoende zal zijn om tot leren te komen.”

Het belangrijkste is dat we de samenleving houden waar echt alle kinderen de kans hebben om zich maximaal te ontwikkelen, zegt Spekman. “Als je opgroeit met honger, met stress thuis, dan heb je die kansen niet. Dus moeten we als samenleving iets extra’s bieden om ervoor te zorgen dat kinderen dat wel krijgen. Ik geloof dat die weg via de school is, want daar vindt de ontwikkeling plaats.”

Groep wordt groter

Scholen schrikken om wat ze zien bij ouders, zegt Spekman. "Er waren al ouders die het zwaar hadden en kinderen honger hadden, nu treft het ook veel werkende ouders. We verwachten dat er ongeveer 1800 scholen zijn in het land waar meer dan de helft van de kinderen hierdoor getroffen wordt.”

Het kabinet moet geld beschikbaar stellen om de levensstandaard van mensen te verhogen, vindt Spekman. “Dat moet hoger zijn dan 10 procent. Je moet ook het leed compenseren wat er nu plaatsvindt, want de ontwikkeling van deze kinderen wordt geknakt. Zij worden op een zijspoor gezet, want met honger kan je niet leren.”