Zijn we nu echt bijna van corona af?

“Na twee jaar allemaal maatregelen, lockdowns en toestanden kunnen we spreken van een bevrijdingsdag. Het is wel echt zo definitief dat we gaan stoppen met de maatregelen”, vertelt Volkskrant-journalist Maarten Keulemans in NOS Met het Oog op Morgen. Filosoof Hans Schnitzler kan zich daar ook wel in vinden. “Bevrijding is een fors woord, maar ik kan me zeker voorstellen dat het zo voor de jongeren voelt.”

Nieuw normaal

Keulemans zag in de persconferentie van gisteren de contouren van de nieuwe samenleving. “Waar we vrijheid hebben, maar dat we toch zicht houden op het virus.” Hij is vooral benieuwd wat er gaat gebeuren met sommige gedragsnormen. “Er werd als advies gezegd, blijf thuis bij klachten. Dat deden veel landen al voor corona. Gaat dat ook gebeuren in Nederland?”

Omikron

Het is de vraag of corona echt zal verdwijnen, er zouden nieuwe varianten kunnen ontstaan. “Er is ook een theorie dat na omikron de deltavariant weer terugkomt”, vertelt Keulemans. “Dat zei minister Kuipers ook: dat we misschien boosters achter de handen moeten hebben om tegen dat soort varianten toch weer te gaan inenten.”

Technologie

Tijdens de lockdowns zijn er veel technologieën ontwikkeld om het leven makkelijker te maken. Nu de coronacrisis op een eind lijkt te komen, vindt Schnitzler dat we alert moeten blijven. Hij ziet namelijk surveillance in de nieuwe technologieën. “Grote techbedrijven hebben allerlei octrooien aangevraagd voor allerlei vormen van surveillance. Dus meer op afstand werken en er worden nu allerlei producten ontwikkeld om gezichtsexpressies, lichaamswarmte te kunnen lezen en mensen beter in de gaten te kunnen houden”, vertelt hij. De filosoof maakt zich zorgen. “Wanneer je overal controle en toezicht gaat installeren, ga je het wantrouwen op een bepaalde manier weer aanjagen.”

Gemakzucht

Ook denkt hij dat de gemakzucht van applicaties zoals Zoom een negatief effect kunnen hebben op de samenleving. “Ik merk het ook deze dagen weer, dat mensen zeggen: laten we het toch maar even digitaal afspreken, dat is gemakkelijker. Je moet je wel af blijven vragen of het gemakzucht opweegt tegen wat we aan het doen zijn.” Het zou namelijk het ‘efficiëntie denken’ in de hand werken. “Dat terwijl we hadden bedacht dat er ook andere waarden waren die van belang zijn. We moeten toch even alert blijven.”

Coronatoegangsbewijs

Het coronatoegangsbewijs zal ook aan het einde van de maand verdwijnen. Het kabinet houdt de maatregel echter wel achter de hand. Dat vindt Schnitzler zorgelijk. “Wanneer onze medische status een criterium wordt om iets wel of niet te doen. Dat soort maatregelen dreigen snel genormaliseerd te raken. Denk maar aan de ‘patriot act’ in Amerika, die surveillanceregel is ook nog steeds van kracht”, vertelt hij. “Zo kan de QR-code ook op een andere manier gebruikt worden. Mensen denken: oh dat is handig en passen het toe op andere situaties.”

Ook Keulemans heeft zich nooit gemakkelijk gevoeld bij het toegangsbewijs. “Het is ook niet bedacht als middel om pandemieën te bestrijden, maar het was een middel om de tent weer open te gooien in tijden dat het virus rond ging. Gaandeweg is dat beeld gekanteld en dachten mensen dat het een fantastisch middel was om ziekte tegen te gaan in de samenleving, maar dat is niet zo”, legt hij uit. Hij denkt niet dat het bewijs echt verdwijnt. “Ik heb nog nergens geluiden gehoord dat ze het systeem gaan ontmantelen.”