Word geen slachtoffer op internet: 20 tips om oplichting te voorkomen

Nederlanders willen graag voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Zo is het ook met online winkelen. We zoeken naar de laagste prijs, gebruiken daarvoor zoekmachines of vergelijkingswebsites en hopen dan binnen enkele dagen ons koopje te ontvangen. Zo makkelijk gaat het helaas niet altijd. 27.000 van de 46.000 aangiftes die het Landelijk Meldpunt Internetoplichting (LMIO) vorig jaar ontving werden bestempeld als oplichting. Het gaat ook om veel geld dat we met z'n allen kwijtraken. De schadepost bedroeg vorig jaar 9,2 miljoen euro, dat komt neer op gemiddeld 200 euro per aangifte. Bekijk het dossier over veilig internetten op de website van Radar.

Feestmaand hoogtepunt voor oplichters

Aangezien de feestmaand december er weer aankomt waarschuwt de politie om goed op te letten tijdens het winkelen op internet. Juist in deze periode wordt een toename geregistreerd van malafide websites die uit de grond worden gestampt. Deze websites, die veelal kort actief zijn, hebben maar één doel en dat is om consumenten snel veel geld afhandig te maken. Internetcriminelen kiezen er vaak voor om populaire producten te verkopen zoals tablets, smartphones, spelcomputers en fotoapparatuur.

Geld terug met creditcard

"Ik heb een keer iets gekocht bij een webwinkel. Het leek goedkoop, maar ik moet de goederen nog krijgen", vertelt Gijs van der Linden. Hij is van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting (LMIO). "Ik had mijn creditcard gebruikt, dan krijg je je geld terug. De webwinkel hield me aan het lijntje, dat is dan een wanprestatie, dus geen oplichting." Van der Linden zegt regelmatig op Marktplaats te verkopen en dat gaat bij hem altijd goed.

Pas op voor 'gespoofde' websites

Het is moeilijk om te zien of een site betrouwbaar is of niet. Van der Linden zegt dat er vier soorten webwinkels zijn waar fraude mee gepleegd wordt. Dat zijn bijvoorbeeld de volledig valse websites die rond december worden opgezet om fraude mee te plegen. Daarnaast zijn er de 'gespoofde' websites. Dat zijn exacte kopieën van bestaande websites, zoals de Dixons, BCC en KPN. "Hierbij zijn ook aanhoudingen verricht." Ten derde: Chinese websites. Chinese fraudeurs kopen massaal vrijgekomen domeinnamen, zoals bijvoorbeeld die van een bakker. Daar worden dan totaal andere producten verkocht, zoals schoenen en tassen met 80% korting. "De domeinnaam moet overeenkomen met het product. Het zijn dus nepartikelen. Je krijgt dus niks, of ze willen je creditcardgegevens." Als laatste gaat het om webwinkels waar sprake is van een wanprestatie, dus een slechte bedrijfsvoering. "Een voorbeeld daarvan is het bestellen van een fotoalbum dat vervolgens niet of veel te laat geleverd wordt. Mensen denken dat ze opgelicht zijn, maar het is geen strafbaar feit."

Is inschrijving Kamer van Koophandel of keurmerk veilig?

Nee, het zijn geen garanties voor een betrouwbare webshop. Iedereen kan zich bij de Kamer van Koophandel inschrijven met een webshop. Van der Linden van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting zegt dat je goed moet kijken of de url (webadres) juist is en tipt om reviews te lezen zodat je weet wat anderen over de webshop lezen. Kijk ook of de website beveiligd is met een groen slotje en probeer er achter te komen hoe je kan betalen. Het gebruik van een creditcard is sowieso een goede optie, daarmee ben je tenminste verzekerd in het geval van internetoplichting.

Wil je van tevoren controleren of een webshop betrouwbaar is? Maak dan gebruik van de check op de website van de politie.

Doe aangifte!

Juist in deze periode waarin we druk bezig zijn met onze aankopen voor Sinterklaas en Kerstmis vallen er veel slachtoffers. Gijs van der Linden zegt dat mensen vooral aangifte moeten doen als ze het idee hebben dat ze opgelicht zijn. "Informatie uit de aangifte wordt gebruikt om te zorgen dat anderen niet ook slachtoffer worden. Bij meerdere aangiften worden ook betrokkenen als Marktplaats gealarmeerd, of de bank over het rekeningnummer, of de Autoriteit Consument & Markt. Zij nemen dan maatregelen en blokkeren bijvoorbeeld de bankrekening." Bij Marktplaatsoplichting wordt er gekeken of er verbanden zijn tussen slachtoffers en worden er adresgegevens opgespoord. Als het gaat om het oprollen van malafide webwinkels heeft de politie diverse manieren om achter bepaalde gegevens te komen. "Bij zekerheid van fraude benaderen we de provider om passende maatregelen te nemen, bijvoorbeeld om de webshop offline te halen."

Lees ook: veiliger internetten doe je met deze vijf tips

Tips

• Betaal indien mogelijk met een creditcard. Als een webwinkel niet levert kan je een claim indienen bij je creditcardmaatschappij. Die zal jou dan compenseren en vervolgens het geld gaan claimen bij de webwinkel.
  
  
• Iets gekocht en krijg je de toezegging dat je geld teruggestort wordt? Dan kan de verkoper je een mailtje sturen met een terugbetaallink waar je op moet klikken. Dit is oplichting. De bank zal je nooit op zo'n manier terugbetalen.
  
  
• Heel simpel: gebruik je gezond verstand! Als het te mooi is om waar te zijn, dan is het dat ook. Een gloednieuwe PlayStation voor honderd euro, een nieuwe MacBook voor vijfhonderd euro of dure merkschoenen die 80% afgeprijsd zijn? Kan niet kloppen. Vergelijk de prijzen en check of de prijs realistisch is die gevraagd wordt.
  
  
• Check bij de Kamer van Koophandel of het bedrijf wel is ingeschreven. Let wel op: je krijgt hier hoogstens een indicatie hoe lang het bedrijf al actief is en of het bestaat. Het zegt echter niets over de betrouwbaarheid.
  
  
• Google even. Het klinkt heel simpel, maar gebruik bij twijfel de zoekmachine om te zien of andere consumenten in het verleden al eens hebben geklaagd over het bedrijf.
  
  
• Zie je een keurmerk op de website? Dat is mooi, maar kan ook gewoon ingevoegd zijn terwijl het keurmerk zelf het bedrijf niet kent. Neem dus altijd contact op met het keurmerk en controleer of het bedrijf daadwerkelijk ingeschreven staat.
  
  
• Overweeg om achteraf te betalen. Je kan je pakket laten verzenden onder rembours. Je betaalt dan aan de postbode. Let wel: dit is wel duurder en niet elke webshop biedt de mogelijkheid. Je kan ook denken aan AfterPay.
  
  
• Koop je veel op Marktplaats? Op dit moment is de handelsplaats aan het testen met een nieuwe dienst waarbij je direct kan betalen met iDEAL, maar het geld pas wordt overgemaakt naar de verkoper als het bestelde product is geleverd.
  
  
• Kijk of je je bestelling persoonlijk kan afhalen en dus ook persoonlijk kan betalen. Dit voorkomt een eventuele steen in een doos of dat er überhaupt niets geleverd wordt.
  
  
• iDEAL-betalingen moeten vloeiend verlopen. Als je halverwege de transactie merkt dat deze afgebroken wordt vanwege een storing en je via een andere manier alsnog de betaling kan voltooien, dan moet je extra goed opletten. Dit is niet altijd zuivere koffie.
  
  
• Vertrouw je de domeinnaam niet? Dan kan je via een whois-checker controleren hoe lang de url al actief is.
  
  
• Via particuliere verkoop kan je betalen met Paypal als de verkoper dit heeft. Als koper heb je dan aankoopbescherming.
  
  
• Malafide websites gebruiken ook malafide advertenties op hun websites. Klik hier niet op.
  
  
• Op Marktplaats kan je zien hoe lang een verkoper actief is. Iemand die net een dag een account heeft en meteen allerlei dure spullen voor weinig aanbiedt kan je maar beter links laten liggen.
  
  
• Vraagt de verkoper om over te boeken naar een buitenlandse rekening? Wees daar heel voorzichtig mee. Vraag om meer gegevens van de verkoper om te controleren wat zijn band is met het land waar de betaling naartoe gaat. Betalingen binnen de SEPA-landen (34 landen in de Europese Unie waar je gratis naar kan overboeken) zijn gratis als je in euro's overboekt. Daarbuiten moet je commissie betalen.
  
  
• Je kan er voor kiezen om de producten bij jou thuis te laten afhalen. Zorg dan dat de koper contant betaalt. Er zijn gevallen bekend dat fraudeurs een nepapp hebben gebouwd waarmee ze kunnen laten zien alsof het geld naar jouw rekening is overgemaakt, maar in werkelijkheid is dat niet zo.
  
  
• Betalingen naar een andere bank duren meestal een dag of een weekend. Wie 's ochtends vroeg een overboeking regelt, heeft het geld meestal eind van de dag op de rekening. Soms een dag later. Overboekingen naar dezelfde bank zijn direct bijgeschreven.
  
  
• Krijg je bij een iDEAL-betaling de mogelijkheid om de bank te kiezen en krijg je vervolgens een mailtje met een betaallink? Betaal dan vooral niet, want de mail zou je moeten leiden naar de 'echte' betaalomgeving van iDEAL. In het echt is er dan door de fraudeur op de achtergrond al een betaling voor Bitcoins of beltegoed aangemaakt.
  
  
• Vraagt de verkoper of koper een kopie van je identiteitsbewijs? Nooit geven! Particuliere kopers of verkopers hebben dit helemaal niet nodig en de kans is groot dat jouw gegevens worden misbruikt.
  
  
• Vertrouw je een betaling niet? Neem dan contact op met je bank of creditcardmaatschappij.

Reageren? Dat kan onder dit artikel op de website van Radar of plaats een reactie op de Facebookpagina van Radar. Dit artikel en meer consumentennieuws in je mailbox? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Radar.