Discussie in Hoorn: kan het beeld van de omstreden Jan Pieterszoon Coen blijven staan?

Een hete zomer

Tijdens een van die demonstraties van voor- en tegenstanders van het beeld, in juni vorig jaar, braken er rellen uit. Naar aanleiding van de demonstraties en de rellen besluit de gemeente Hoorn om stadsgesprekken te organiseren om de bewoners van Hoorn met elkaar in gesprek te brengen. Het protest lijkt echter nog lang niet gesmoord, niet verwonderlijk, want er zijn al bezwaren tegen het beeld sinds de plaatsing in 1893.

Ludieke actie

Afgelopen november nog werd als ludiek protest een nieuw standbeeld geplaatst tegenover het beeld van Coen. Het Collectief Ondeugend onthulde zaterdagochtend 6 november 2021 een beeld van Maria Catherina Swanenburg, ook wel bekend als 'Goeie Mie'.

Een bedrieglijke bijnaam, want Goeie Mie was allesbehalve goed. Zij vergiftigde in de 19e eeuw in zes jaar tijd zo’n 65 buurtgenoten, van wie er 23 de dood vonden. Maar in totaal werd ze verdacht van het vermoorden van meer dan honderd mensen. Bij sommige slachtoffers was ze uit op de erfenis of verzekeringsfondsen. De redenering van het collectief is dat Mie en Coen goed bij elkaar passen. ‘Nu is het plein compleet!’, vertelt een van de leden van het Collectief. Met het stille protest verwijst de anonieme groep naar eerdere protestacties bij het beeld van J.P. Coen in Hoorn.

Stadsgesprekken

Tijdens de stadsgesprekken werden bewoners uitgenodigd zich uit te spreken en met elkaar in discussie te gaan. Er komt een podcast, er komen talkshows en inwoners van Hoorn kunnen in een vlog hun mening geven, maar al gauw klinkt er commentaar op de gesprekken. Burgemeester Jan Nieuwenburg wil dat de discussie over meer gaat dan alleen het standbeeld van Coen:

“De aanleiding was niet alleen maar een rondedans om een standbeeld in Hoorn, de aanleiding was ook: hoe gaan we hier in deze samenleving met elkaar mee om?”

Het moet een breder gesprek worden over de onderwerpen diversiteit en inclusie. Grote afwezige op het programma: het standbeeld. Sommige bewoners nemen daar geen genoegen mee, antropoloog Michiel Baas gaat in discussie met de burgemeester:

"In dat gesprek heb ik in ieder geval ook heel duidelijk gemaakt dat ik vond dat de aanpak niet klopt", zegt Baas. "Dat de protesten altijd als hoofdonderwerp het beeld hadden, dat het heel raar is om het beeld nu naar achteren te schuiven. Net alsof het niet meer over dat beeld gaat, terwijl dit is wat alle partijen hebben gevraagd: een discussie over het beeld en een oplossing voor het beeld.”

Waarom pakt de gemeente Hoorn het zo aan?

Waarom staat Jan Pieterszoon Coen zelf niet op het programma? Als de discussie over zijn standbeeld elke keer weer opnieuw oplaait, moet je het dan niet juist wél hebben over de wandaden die Coen 400 jaar geleden op de Banda-eilanden beging? Of, zoals deelnemer aan de talkshow Ingrid het verwoordt:

“Het gaat niet alleen over wie of wat Coen was of over wat hij gedaan heeft, het gaat ook over de pijn van vandaag.”

Intussen is de vraag of het beeld moet blijven staan of niet nog altijd niet opgelost. De gemeente maakte eind september dit jaar bekend dat het daar over een jaar een knoop over gaat doorhakken.

Lukt het om de partijen in Hoorn bij elkaar te brengen? Luister naar Coen en de kloof in de podcast DOCS op de populaire podcastplatforms.