Klimaatverandering en uitstoot bedreigen gezondheid: 8000 doden door fijnstof

Dat schrijft een internationale groep wetenschappers in het rapport The Lancet Countdown 2018. Het rapport is de vrucht van de samenwerking tussen 27 internationale topuniversiteiten van alle continenten, de Verenigde Naties en internationale agentschappen.

Nederlandse wetenschappers van de acht academische ziekenhuizen en de verpleegkundigenorganisatie V&VN hebben het rapport, dat sinds 2015 verschijnt, vertaald naar de Nederlandse situatie. In ons land vallen jaarlijks meer dan 8000 doden door fijnstof, schrijven de wetenschappers.

"Het is natuurlijk heel moeilijk om precies aan te geven hoeveel doden het gevolg zijn van de uitstoot van de kolencentrales", zegt Peter Blankestijn, internist in het UMC Utrecht en eerste auteur van de Nederlandse versie van The Lancet Countdown 2018. "Die cijfers geven een orde van grootte aan, het gaat om veel slachtoffers."

Welzijn van mensen

De Nederlandse wetenschappers komen op basis van The Lancet Countdown 2018 tot een serie aanbevelingen. Overheden op alle niveau's moeten volgens de wetenschappers bij alle grote projecten meewegen wat de effecten ervan op de volksgezondheid zijn. Niet het verminderen van het aantal en de ernst van ziektegevallen moet daarbij voorop staan, maar het vergroten van het welzijn van mensen.

Klimaatverandering en het verband met de volksgezondheid moeten zo snel mogelijk opgenomen worden in het curriculum van alle medische opleidingen. Verder moet er een systeem komen om systematisch de milieuvoetafdruk en de hoeveelheid afval van de zorginstellingen te meten en te verkleinen. "Het hele rapport is ook een grote oproep aan onszelf. We moeten veel duurzamer gaan werken en dat gaat grote gevolgen hebben."

Het voornemen om alle kolencentrales in 2030 gesloten te hebben verdient niet alleen ondersteuning, maar moet ook nauwlettend gevolgd worden zodat het ook echt werkelijkheid wordt. Van de ruim 8000 doden door fijnstof zijn er volgens The Lancet Countdown 2018 bijna 800 het gevolg van de uitstoot van kolencentrales.

Hitte

Er moet meer gedaan worden om gezonde, duurzame vormen van transport - fietsen, lopen, elektrische voertuigen - te stimuleren die luchtvervuiling en de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Bovendien moeten de opbrengsten daarvan in termen van gezondheid uitgerekend worden en meegewogen bij het maken van plannen en het nemen van besluiten. In bijna 1150 gevallen van de fijnstof-doden was er een samenhang met de uitstoot van gemotoriseerd wegverkeer.

Ook moeten studenten duurzaamheid als vak krijgen zegt Peter Blankestijn in het NOS Radio 1 Journaal. "We moeten de studenten van nu gaan trainen, want dit is iets wat op hun weg zal komen. Er bestaat nog geen vak over duurzame zorg."

Tenslotte bevelen de Nederlandse wetenschappers aan om in stedelijke gebieden meer groene ruimte voor recreatie aan te leggen. De bedoeling daarvan is het terugdringen van de schadelijke effecten van hitte(golven) op stadsbewoners.