Chemiereuzen liggen dwars bij uitbannen F-gassen

In principe zitten F-gassen veilig opgesloten in de koelsystemen van een airco of een warmtepomp. Ook in de isolerende laag tussen dubbel glas zitten nog vaak F-gassen. Alleen als zo'n systeem gaat lekken, worden het daadwerkelijk broeikasgassen. Het is daarom moeilijk in te schatten wat de precieze bijdrage is van al die F-gassen aan het broeikaseffect. Omdat het zulke idioot sterke broeikasgassen zijn, heb je maar een heel klein beetje nodig voor een enorm effect. De schattingen lopen uiteen van 2% van het totale effect dat wij mensen op het klimaat hebben, wat in de toekomst zou kunnen oplopen tot wel 40%.

Miljardenbusiness

De Europese Unie heeft afgesproken dat de F-gassen stap voor stap in de ban worden gedaan. Maar in de praktijk valt dat nog niet mee, vertelt ingenieur René van Gerwen, van de KNVvK. "Grootste dwarsliggers zijn de producenten van F-gassen, zoals het Amerikaanse Chemours, dat ook een fabriek heeft in Dordrecht", zegt hij. "In de fluor-chemie gaan wereldwijd letterlijk miljarden om. Het is een handjevol bedrijven dat daar de dienst uitmaakt. Zodra er alternatieven op de markt komen, gaan die bedrijven om het hardst roepen dat die alternatieven niet veilig zouden zijn. Maar in feite proberen ze alleen maar hun lucratieve handel te beschermen", aldus Van Gerwen.

Chemours in Dordrecht kreeg al eens een flinke boete opgelegd, omdat ze meer F-gassen produceerden dan wettelijk was toegestaan.

Nieuwe F-gassen

De chemiereuzen hebben de afgelopen jaren F-gassen ontwikkeld die een lagere bijdrage aan de klimaatopwarming hebben. In alle nieuwe auto-airco’s worden die al toegepast. Van Gerwen: "Maar met deze pseudopoplossing voor het klimaatprobleem introduceren we alleen maar nog meer problemen, want deze stoffen horen ook bij de groep van PFAS stoffen, de 'forever chemicals' waar we nooit meer vanaf. Komen. Ze bedreigen bovendien onze waterkwaliteit. En die F-gassen zijn bovendien helemaal niet nodig, want we hebben de natuurlijke koudemiddelen. Maar die zijn niet zo’n interessant verdienmodel."

Nieuwe warmtepomp

De alternatieven werken prima. Zo werkt de Nederlandse producent van warmtepompen Itho Daalderop op dit moment aan een nieuw soort warmtepomp, die geen F-gassen meer gebruikt. "Alternatieve koelmiddelen zoals propaan of zelfs CO2 zijn van zichzelf ook broeikasgassen", legt onderzoeker Van Gerwen uit, "maar slechts een fractie zo sterk als F-gassen. En als een professional ermee werkt, zijn ze ook volstrekt veilig."

Geen airco's slopen

Ondertussen zijn er nu ook al heel veel F-gassen op de markt die ooit daadwerkelijk broeikasgassen zouden kunnen worden. Milieucentraal berekende bijvoorbeeld dat maar liefst één op de vijf Nederlandse huishoudens een airco heeft. "Wanneer die airco kapotgaat, moet je hem dus absoluut niet zelf slopen of verwijderen", zegt adviseur Puk van Meegeren van Milieucentraal. "Laat dat altijd door een professional doen, om te voorkomen dat die enorm sterke broeikasgassen vrijkomen."