Waarom de toezichthouder zo weinig weet over Gronings gas

Met deze voetnoot presenteerde het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) gisteren het advies om de gaswinning in Groningen zo snel mogelijk terug te draaien naar maximaal 12 miljard kuub per jaar. Maar de onzekerheden rond dit advies zijn dus nog groot.

"En dat heeft mij verbaasd", zegt Theodor Kockelkoren in NOS Met het Oog op Morgen. Hij is nog maar een maand inspecteur-generaal bij het SodM. "Ik had verwacht dat we daar beter inzicht in zouden hebben, maar dat is niet het geval."

Al sinds de jaren negentig wordt gesproken over een causaal verband tussen de bevingen en de gaswinning. In 2013 werd afgesproken dat er een nationaal onderzoeksprogramma moest komen. Pas vorig jaar is de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) gestart met een onderzoek. Dat is nog niet afgerond.

"Ik heb begrepen dat het niet eenvoudig was om mensen te vinden die veel van het onderwerp weten, maar geen relatie hebben met de olie- of gasindustrie. Daarom heeft het even geduurd", zegt Kockelkoren.

Sommige onderzoeken naar het verband worden deels gefinancierd door de NAM, een belanghebbende. Maar Kockelkoren wil de veiligheidsrisico's objectief kunnen bepalen. "Voor ons is het heel belangrijk dat de ingewikkelde rekenmodellen op een wetenschappelijke manier gevalideerd kunnen worden. Door onafhankelijke wetenschappers."

Die onafhankelijke wetenschappers wonen niet om de hoek. "Voor een deel kunnen we samenwerken met TNO voor onafhankelijke mensen. Maar voor een deel moeten we ook uitwijken naar het buitenland."

Lastig is dat het Groningse gasveld absoluut uniek is in de wereld. Kockelkoren kan dus nergens de kunst afkijken. Wel kan hij gebruikmaken van kennis bij Zwitserse en Italiaanse instituten, die het punt onderzoeken waarop schade ontstaat. "En nog belangrijker: wanneer er huizen beginnen in te storten. Want dat is belangrijk om risico's te kunnen bepalen."

Dan is er nog een kwestie waar de toezichthouder meer duidelijkheid over wil: hoe je toch gas kunt winnen zonder aardbevingen. "Is er een rustig niveau van gaswinning waarbij de spanningen in de aarde op een natuurlijke manier wegvloeien? We weten niet of dat zo is en bij welk niveau dan. De NAM onderzoekt dat momenteel, maar het is ook belangrijk dat daar onafhankelijk onderzoek naar komt."