Vogelzangcursus van Vroege Vogels: herken de rietgors, veldleeuwerik en grote lijster

'Piet piet, ik kan het niet' zing de rietgors vanuit het riet. Die letterlijke woorden gebruikt deze vroege zanger natuurlijk niet, maar het is een ezelsbruggetje dat Dick de Vos en Henk Meeuwsen, vogelgeluidenexperts graag gebruiken. Voor de cursus vogelzang schijnen ze deze week hun licht op de rietgors, die, net zoals veel andere vogels nog een beetje moet opstarten.

Hormonen

Vogels zijn eigenlijk zo'n efficiënte dieren dat in de winter, wanneer ze bepaalde eigenschappen zoals de zang niet nodig hebben, hun vermogen om te zingen ook verdwijnt. In het voorjaar gieren de hormonen weer door het mannenlijfje, en dat zorgt ervoor dat de vogel weer kan zingen. 'Eigenlijk komt hij dus elk jaar opnieuw in een soort puberteit' zegt Dick de Vos. En dat hoor je ook. In het begin van het voorjaar, vanaf maart, kun je de rietgors een kort liedje horen zingen. Dus niet, 'piet piet, ik kan het niet' maar eerder 'piet piet, nee' zegt Henk Meeuwsen. En hoe later in het voorjaar je hem hoort, hoe langer het zinnetje dus wordt.

Strofenzang

Als de rietgors eenmaal op stoom is, hoor je hem dus zingen in wat de Vos noemt 'stereotiepe strofenzang'. Het zijn korte herhalingen van iedere keer precies hetzelfde liedje, wat dan wel weer per mannetje verschilt. Waar koolmezen elkaars liedje nog wel eens overnemen, houdt de rietgors zich vast aan zijn eigen lied. Zie je dus een klein bruin vogeltje, bovenin het riet, een beetje eruitziend als een mus, met een kort liedje dat hij telkens herhaalt. Dan is het overduidelijk de rietgors.

Veldleeuwerik

De veldleeuwerik is misschien net zo beroemd als die andere mooie zanger: de nachtegaal. Hoewel de hoogte in tonen niet bijzonder groot is, is het voor vele mensen een prachtig geluid uit het verleden. Want ooit zong de veldleeuwerik, zoals zijn naam ook doet vermoeden, met name boven de weilanden. Maar door verdwijning van geschikt habitat en intensieve landbouw, is de veldleeuwerik op zoek gegaan naar andere plekken om zich te vestigen. Zoals Dick de Vos het omschrijft: "Eigenlijk is de veldleeuwerik overgestapt van de weide naar de heide. Ik zou hem dan ook een heideleeuwerik willen noemen!"

Grote Lijster

Het is een merelachtige zang maar dan veel luider, de zang van de grote lijster. Zijn lied bestaat uit korte strofen dan de merel en wat droeviger. Bovendien kent de zang van de grote lijster minder variatie dan de zang van de merel. De grote lijster is een van de eerste vogels die je hoort in het loofbos, vanaf januari en soms zelfs december zijn ze al te horen. Grote lijsters zijn standvogels, dus het hele jaar in Nederland.