NAVO luidde intern al noodklok over hoge brandstofkosten Afghanistan-missie

De brandstof werd geleverd door het bedrijf Supreme dat van 2006 tot 2015 een contract had met de NAVO.

De NAVO en Supreme vechten op dit moment een miljoenen-conflict uit voor de rechtbank Maastricht. Supreme claimt dat het nog 432 miljoen dollar aan achterstallige betalingen te goed heeft. De NAVO heeft een tegenclaim ingediend van 700 miljoen dollar die juist teveel aan Supreme betaald zou zijn voor brandstof voor ISAF-troepen in Afghanistan.

Rammelend contract

In een intern NAVO-rapport werd in 2010 de noodklok geluid over het 'rammelende contract' met Supreme dat onduidelijk was over welke kosten in rekening mogen worden gebracht. ‘De leverancier profiteert daarvan en de NAVO staat dat toe,’ zo schrijven de accountants. Uit de cijfers blijkt ‘dat we niet weten waarvoor we betalen en waarom,’ aldus het interne NAVO-document.

In sommige gevallen werd bovenop de kostprijs van de brandstof meer dan 110 procent aan aanvullende kosten in rekening gebracht en soms werden kosten dubbel opgevoerd. Als voorbeeld noemt het NAVO-rapport de kosten van verlies van olie tijdens transport. Hiervoor zou de NAVO dubbel opdraaien. Bij aanvallen van de Taliban op konvooien gingen regelmatig tankauto’s met hun lading verloren. De NAVO-accountants concluderen ‘dat de kostprijs die in rekening wordt gebracht ruim ligt boven wat verwacht mag worden of wat redelijk is’.

Ze adviseren dat de ‘vastgestelde feiten onmiddellijk ingrijpen vereisen’ van het management en dat uit eerdere audits de tekortkomingen van de contracten en het gebrek aan controle reeds voldoende is vastgesteld.

Alarmerend

Hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer van de Nyenrode Business Universiteit noemt het rapport dat Bureau Buitenland mocht inzien ‘alarmerend’: 'De conclusie is dat defensie geen controle had over de contracten die ze hebben afgesloten, niet precies wisten wat ze moesten betalen en het risico liepen op te hoge nota’s.'

Supreme moest eerder schikken met de Amerikaanse justitie voor fraude bij de levering van voedsel en drinken aan de Amerikaanse troepen in Afghanistan voor een bedrag van bijna 400 miljoen dollar. Ze hadden onder andere een nepbedrijf in de bevoorradingsketen opgericht, JAFCO, om de prijs op te kunnen drijven.

Bureau Buitenland bracht eind vorig jaar onthullingen naar buiten dat de brandstof-contracten voor de legereenheden in Afghanistan ook het ministerie van defensie in ons land veel extra geld heeft gekost. Minister Hennis van Defensie liet toen in een reactie op Kamervragen weten dat Nederland ook teveel heeft betaald voor de geleverde brandstof.

De Rechtbank Maastricht doet een tussenvonnis in de zaak tussen de NAVO en Supreme over de vraag of de Rechtbank bevoegd is deze zaak in behandeling te nemen.