Deel in Nederland geproduceerde vaccins naar VK door Britse afspraken

Dat is een gevolg van afspraken die Halix vorig jaar april maakte toen het bedrijf toetrad tot een consortium onder leiding van de Universiteit van Oxford, waar het AstraZeneca-vaccin is ontwikkeld. Dat samenwerkingsverband kreeg een miljoenensubsidie van de Britse overheid.

Hoeveel vaccins Halix tot nu toe heeft gemaakt en welk deel in de EU is gebleven, is niet duidelijk. Op vragen van de NOS reageert het bedrijf niet.

AstraZeneca maakte vorige maand bekend dat het in het eerste kwartaal van dit jaar veel minder vaccins kan leveren dan oorspronkelijk beloofd. De EU verwachtte 110 miljoen doses van het AstraZeneca-vaccin, het worden er maar zo'n 40 miljoen.

AstraZeneca-topman Soriot zei in interviews dat dit het gevolg was van tegenvallers in de Europese productieketen. Vaccins vanuit de Britse keten naar de EU sturen zou onmogelijk zijn. "Het VK stelt dat vaccins uit de Britse productieketen eerst naar het VK gaan. Zo werkt het", zei Soriot.

De topman bedoelde daarmee niet dat de "Britse productieketen" fysiek in Groot-Brittannië moet liggen, zeggen bronnen. Het Nederlandse Halix werd deel van de Britse keten toen het vorig jaar in het consortium stapte met de Universiteit van Oxford.

Private investeerder

De Leidse farmaceut was toen nog in gesprek met de Nederlandse overheid om een subsidie te krijgen voor de grootschalige productie van vaccins. Het ministerie van VWS bevestigt dat. "Al sinds maart, april vorig jaar zetten we alles op alles om de productie te vergroten", zegt een woordvoerder. "We brengen mensen bij elkaar en kunnen eventueel ook financieren. In deze context is gesproken met Halix en ook met anderen."

Maar Halix trok zich terug uit die gesprekken omdat er een private investeerder opdook, zeggen bronnen die bij de gesprekken betrokken waren. Die private investering kwam vanuit het Verenigd Koninkrijk. Halix trad toe tot het Oxford-consortium en zou materiaal voor klinisch onderzoek produceren.

Britse subsidies

Een deel van die investering lijkt publiek gefinancierd met Brits overheidsgeld. Uit een Brits WOB-verzoek blijkt dat het consortium rond de Universiteit van Oxford zo'n 33 miljoen pond, ongeveer 37,5 miljoen euro, aan Britse subsidies kreeg. Het is niet duidelijk hoeveel Halix ervan heeft ontvangen.

Aan die Britse subsidies waren wel voorwaarden verbonden, zeggen bronnen. Een deel van de Leidse productie zou naar het VK worden verscheept als het Oxford-vaccin succesvol zou zijn. Toen AstraZeneca het Oxford-vaccin aankocht, nam de farmaceut ook die verplichting over.

Dat AstraZeneca veel minder kan leveren aan de EU dan oorspronkelijk gedacht heeft vooral met tegenvallende productie op meerdere locaties te maken. Daar zou niet alleen Europa het slachtoffer van zijn, ook in het VK wordt volgens Britse media minder geleverd.

Vergunning weigeren

De vraag is of vaccinleveringen vanuit Halix en andere Europese productielocaties naar het VK de komende tijd door kunnen gaan. De Europese Unie voerde twee weken geleden een exportmechanisme in, waarbij producenten toestemming moeten krijgen voor alle vaccins die de EU verlaten. Als Brussel besluit dat die export de levering van vaccins aan de EU belemmert, kan een exportvergunning worden geweigerd.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.