Grote zorgen om bijziendheid jonge kinderen: 'Ga naar buiten en las pauzes voor de ogen in'

Uit verschillende internationale onderzoeken, waaronder uit China, blijkt dat kinderen vaker bijziend zijn dan vroeger. Die resultaten komen ook naar voren uit de studie 'Generatie R' van het Erasmus MC, een vijftien jaar durend bevolkingsonderzoek naar de gezondheid van 10.000 kinderen.

'Schermen zijn verslavender dan boeken'

Volgens Klaver zijn er genoeg aanwijzingen en studies die laten zien dat bijziendheid direct te koppelen is aan het schermgebruik en te veel binnen zitten. "Het gaat niet zozeer om het schermgebruik. Het kan ook een papieren boek zijn wat je dichtbij houdt. Het gaat om de afstand waarop je scherp kijkt en hoe lang je dat achter elkaar doet."

De zorgen om bijziendheid zijn door de coronacrisis alleen maar groter. Klaver: "Door de coronacrisis zitten we veel meer binnen. Tijdens schooltijd hebben kinderen pauzes en worden ze naar buiten gestuurd. De ouders hebben het al druk zat thuis en waarschijnlijk geen tijd om met de kinderen naar buiten te gaan. Binnen is de controle veel makkelijker."

Wat zorgwekkend is, is dat vrijwel ieder kind tegenwoordig toegang heeft tot een smartphone, tablet of de televisie. "Schermen zijn veel verslavender dan boeken lezen. Kinderen spelen spelletjes op de smartphone of appen eindeloos met elkaar."

Bijziendheid op jonge leeftijd erger dan op latere leeftijd

Het geldt vooral voor jonge kinderen van de lagere school en met name de drie laagste klassen. "De ogen van kinderen zijn nog volop in de groei. Het maakt dan nog heel erg uit wat je de ogen aanbiedt. Als je het verkeerde aanbiedt, schiet je oog door en groeit het te hard."

Groeit het te hard, dan wordt de afstand van het oog langer en als het te lang wordt, komt het brandpunt voor het netvlies. Dat is bijziendheid en dat betekent dat je een bril voor veraf moet. Als je bijziendheid al tijdens de lagere school ontwikkelt, is dat veel erger dan wanneer je op je veertiende of vijftiende bijziendheid ontwikkeld. "Wij zijn blij als kinderen de lagere school met bijziendheid verlaten", zegt Klaver.

Verschillende complicaties tot gevolg

Wanneer je oog echt fors lang is, wordt het weefsel aan de achterkant te dun. "Dat is op jonge leeftijd nog geen probleem, maar als je verouderd kan het bindweefsel uitzakken", legt Klaver uit. "Dan krijg je een zogenoemde 'uitbochting' en dan zit je met stukken waar geen netvlies meer overheen ligt en daar zie je niets mee."

Op jonge leeftijd bijziendheid ontwikkelen, zorgt dus voor een grote kans op slechtziendheid op latere leeftijd. "Een andere complicatie is glaucoom. Dat is een aandoening van de oogzenuw waarbij de oogzenuw zijn vezels verliest. Dan versmalt je blikveld en daar is niets aan te doen."

Nog een andere aandoening is netvliesloslating. Dat betekent dat het netvlies aan de randen los begint te laten, waardoor je vlekjes of stipjes ziet. Hiervoor kan je wel geopereerd worden als je er snel bij bent.

Pas de 20-20-2-regel toe

Bijziendheid heeft ook te maken met de hoeveelheid aan uren die we buiten zijn. "Genoeg buiten zijn is heel belangrijk. De blootstelling aan licht is vele malen hoger dan wanneer je binnen zit en als er veel licht het oog in komt, is dat het stopsignaal voor een oog om te groeien en dus om bijziend te worden", legt Klaver uit. Ook het kleurenspectrum van buiten heeft veel meer variatie dan binnen en dat heeft er ook mee te maken. De kleuren die op het netvlies vallen, zijn van invloed op het oog. Welke invloed dat precies is, wordt momenteel nog onderzocht.

Om bijziendheid bij jonge kinderen te voorkomen, doet Klaver de oproep aan de lagere school en ouders om zich te houden aan de 20-20-2-regel. "We weten dat langere tijd naar iets dichtbij kijken erger is dan wanneer je dat patroon af en toe onderbreekt." De 20-20-2-regel houdt in dat je twintig minuten naar iets dichtbij kunt kijken en daarna een pauze van minstens twintig seconden inlast waarbij je in de verte staart, zodat de ogen zich kunnen ontspannen. De twee staat voor twee uur per dag lekker naar buiten.

Stax&Toine

Het middagmagazine Stax&Toine hoor je van maandag tot en met donderdag tussen 14.00 en 16.00 uur. Dionne Stax en Toine van Peperstraten nemen de luisteraar op een ontspannen eigenzinnige manier mee door het nieuws van de dag en spreken met gasten die iets bijzonders gaan doen. Muziek en lifestyle spelen een belangrijke rol in het programma.