Moet 'burgerlijke ongehoorzaamheid' een schoolvak worden?

In geschiedenisboeken wordt getoond hoe acties leiden tot maatschappelijke verandering. Sterker nog, de meeste verandering in de maatschappij zijn gekomen door het feit dat er op een activistische manier regels werden overtreden. De vraag rijst: kunnen, mogen of moeten docenten hun leerlingen bijbrengen hoe ze actie moeten voeren? En: mag een school acties steunen of moeten ze leerlingen verbieden er aan deel te nemen?

Winnen van de wereld

Mark Boode van Teachers for Climate vindt het belangrijk dat activisme een onderdeel wordt van het burgerschapsonderwijs. "Je ziet dat er bij docenten de angst bestaat dat je niet meer objectief bent. Want als je niet ondersteund wordt door een vastgelegd lesprogramma maar zelf met het vak burgerlijke ongehoorzaamheid aankomt, dan kan dat worden uitgelegd als politiek in de klas", aldus Boode.

Maar, volgens Boode kun je in dit soort lessen kinderen juist leren hoe ze zelf maatschappelijke problemen aan kunnen pakken. Bovendien kunnen leerlingen gedoceerd worden over het nadenken over oplossingen en kunnen ze zo op een objectieve manier naar burgerschap kijken. Dan is het aan de leerlingen zelf om hun eigen standpunt in te nemen in de discussie.

Kortom: het is niet aan de leraar om de denkrichting van leerlingen te bepalen. Leerlingen kunnen juist hun eigen toekomst vormgeven en op school leren hoe ze kritisch na kunnen denken over de wereld waarin zij willen leven. Een vak over activisme draagt daaraan bij, vindt Boode.

Burgerlijke ongehoorzaamheid

Docent Jeske Weerheijm geeft het keuzevak burgerlijke ongehoorzaamheid aan de scholengemeenschap UniC te Utrecht. In haar lessen bespreekt ze historische voorbeelden die via burgerlijke ongehoorzaamheid voor grote maatschappelijke veranderingen hebben gezorgd. Zo bespreekt zij Rosa Parks, Martin Luther King, Ghandi en Aletta Jacobs. Ze vindt het van groot belang dat de leerlingen op een objectieve manier naar burgerschap gaan kijken en vervolgens daar met hun eigen visie iets mee gaan doen.