Bezuinigen en hervormen: de onzekere toekomst van de publieke omroep

Van der Want benadrukt dat het hem en zijn collega's niet alleen om hun eigen baan gaat: "Je ziet in landen waar de publieke omroepen stevig zijn, daar zijn de democratieën ook stevig." 'Hoe hard in Amerika aan de persvrijheid getornd wordt', is een directe motivator voor hem en collega's om zich hard te maken voor de publieke omroep.

Dat is niet het enige wat hem frustreert: "Het bedrag is allang bekend, dat wordt alleen maar hoger, maar van de plannen hebben we nog niks gehoord." Dat de publieke omroep verbeterd kan worden, vindt Van der Want ook, maar hij verwacht daar dan wel duidelijkheid over.

Bij het grote getal zet hij ook vraagtekens: "Het bedrag is zo astronomische hoog, dat kan alleen maar kwaad doen." De programmamaker vertelt hoe hij in de afgelopen jaren met steeds minder mensen, middelen en geld zijn best doet om goede programma's te blijven maken: "Efficiënter kan het bijna niet." De NPO is dan ook een van de meest efficiënte publieke omroepstelsels in de wereld, voor €3,70 per persoon per maand voorzien zij Nederlanders van content.

Een hervormde publieke omroep

VVD-Kamerlid Claire Martens ziet echter mogelijkheden tot verbetering. Zij heeft een plan geschreven voor de hervorming van de publieke omroep: "We hebben in Nederland een pluriforme publieke omroep en dat betekent voor ieder wat wils." Maar, die omroepen zijn gebaseerd op achterhaalde ideeën zoals de verzuiling en ledenaantallen, vindt Martens.

Als oplossing wil Martens grofweg de twee taakomroepen NOS en NTR behouden. Daarnaast is er in haar plan geen plek voor acht omroepen maar voor drie 'mediahuizen'. Hierdoor zou er bezuinigd kunnen worden op "al die managementlagen" van de verschillende omroepen. Zo hoopt het VVD-Kamerlid dat de bezuinigingen niet bij Van der Want en zijn collega programmamakers vallen.

Bestaansrecht van omroepen

Daar houdt haar kritiek op de bestuurslagen niet op: "Er zijn omroepen in Hilversum waar alleen-bestuurders zitten, tientallen jaren, die ook programma's maken én leidinggevende zijn." Momenteel kan de politiek daar niets aan doen omdat het verenigingen zijn, en verenigingen die vrijheid hebben. "En die omroepbestuurders gaan nooit financieel in zichzelf snijden", stelt Martens. "En dan krijg je dus dat er bij de programmamakers problemen ontstaan."

Nu tellen alleen ledenaantallen mee bij de verdeling van zendtijd en geld terwijl online cijfers niet in beschouwing worden genomen. Omroepen met een jonger publiek lopen daardoor hun compensatie mis. Martens wil de pluriformiteit van de publieke omroep daarom opnieuw onderzoeken: "Heb jij het bestaansrecht om van ons belastinggeld mooie programma’s te maken?"

Ze spreekt nadrukkelijk uit dat de politiek zich niet moet gaan bemoeien met inhoudelijke programmering. "Programma's die essentieel zijn in de mediataak (…) die moeten blijven. Als je moet bezuinigen kijk dan naar programma's die ook naar de commerciëlen kunnen." Voornamelijk harde journalistiek, nieuws en cultuur zouden dan bij de NPO blijven en garanderen dat de controlerende functie van de media in stand blijft.