Hoe behandel je iemand na een zenuwgasaanval?

“Je moet snel ingrijpen om iemand te laten overleven”, vertelt Irma de Vries, internist-toxicoloog bij het Vergiftigingen Informatie Centrum van het UMC Utrecht. Eerst moet een patiënt zo snel mogelijk aan de beademing worden gelegd, vertelt ze in radioprogramma Met het Oog op Morgen. “Daardoor zorg je dat er geen zuurstofschade in de hersenen of organen ontstaat. En dat die organen zo goed mogelijk hun functie houden.”

Wat gebeurt er in je lichaam op het moment dat je met dit soort gas in aanraking komt?

Voor de communicatie tussen zenuwcellen onderling en zenuwcellen en spiercellen zijn signaalstoffen nodig. Die stoffen worden door je lichaam aangemaakt, maar moeten ook weer afgebroken worden, anders raakt het zenuwstelsel overprikkeld. Dat afbreken wordt gedaan door enzymen.

Wat zenuwgassen doen is dat ze zich hechten aan enzymen, de werking daarvan remmen, en dat de enzymen die signaalstoffen niet meer kunnen afbreken. Dan krijg je teveel signaalstoffen. En dat veroorzaakt dan de ziekteverschijnselen.

Tegengif

Ligt een patiënt op de beademing, dan zijn er tegengiffen die worden toegediend. Eentje heet Atropine. Die gaat de slijmvorming, overgeven, diarree en een te trage hartslag tegen. “Maar het doet niks voor de spieren.” Het ingeademde gas wordt tijdens de behandeling door het lichaam zelf afgebroken en omgezet in kleinere verbindingen die je kunt uitplassen.

Je lever maakt ondertussen nieuwe enzymen aan. “Dat kan lang duren, dat zie je ook bij de vader en dochter Skripal.” Dochter Joelia mocht maandagavond het ziekenhuis verlaten. Met het herstel van vader Sergej gaat het ook goed.

Kun je blijvende schade met zo’n behandeling voorkomen? Dat is maar de vraag, zegt de toxicoloog. “Er zijn gevallen bekend waarbij mensen toch langdurig zenuwletsel hebben opgelopen en ook na herstel spierzwakte houden, of geheugenstoornissen.” Hoe dat bij de Skripals zal zijn is niet bekend.