Geen patent op broccoli, verlies van Monsanto

Het gaat om een claim op zogenaamde langstelige broccoli. Vanwege die lange steel kan de groente machinaal geoogst worden. Het Octrooibureau stelde vast dat die lange steel het resultaat is van klassieke veredeling en dat er daarom geen claim op kan worden gelegd. Het is voor zover bekend voor het eerst dat een patent op een natuurlijke eigenschap is herroepen.

De baas van ons voedsel

Wie gaat er in de toekomst over ons eten? Volgens verschillende Europese milieuorganisaties en Bionext, de vertegenwoordiger van de biologische sector in Nederland, is er een groot gevaar dat onze voedselvoorziening straks in handen is van een paar multinationals. De afgelopen jaren hebben bedrijven als het Amerikaanse Monsanto (onlangs overgenomen door de Duitse chemiereus Bayer) en het Zwitserse Syngenta steeds vaker met succes patenten geclaimd op de natuurlijke eigenschappen van eetbare planten. En zijn daarmee in feite eigenaar geworden van 'een deel van ons voedsel'.

De laatste jaren zijn honderden octrooien aangevraagd voor nieuwe soorten paprika en tomaat, die door kruising van bestaande soorten tot stand zijn gekomen. Dat botst, vinden tegenstanders, met het kwekersrecht. Het kwekersrecht bepaalt dat iedereen elkaars groenten kan gebruiken om een nieuwe variant te kweken die mooier, smaakvoller of beter bestand tegen bepaalde ziektes of klimaatomstandigheden is

Hier enkele voorbeelden van patenten, die zijn aangevraagd op voedselgewassen:

Lange broccoli

Deze populaire groene groente zit boordevol antioxidanten, vitaminen, mineralen en vezels. In 2013 kreeg een dochteronderneming van chemiereus Monsanto een patent op de zogenaamde 'langstelige broccoli'. Vanwege die lange steel kan de groente machinaal geoogst worden.

Dit patent is een doorn in het oog van Europese milieuorganisaties. Want, vinden ze, groenten als broccoli zijn van ons allemaal, en niet van een multinational als Monsanto. De afgelopen jaren maakten de milieuorganisaties bezwaar tegen het patent op de langstelige broccoli. En met succes. Het Europees Octrooi Bureau besloot onlangs om dit patent in te trekken. Het Octrooibureau stelde vast, dat die lange steel het resultaat is van klassieke veredeling, en dat er daarom geen claim op kan worden gelegd.

Insectenresistente paprika

In mei 2013 verleende het Europees Octrooibureau een patent aan het Zwitserse bedrijf Syngenta voor een paprika, dat resistent is tegen insecten, met name tegen de witte vlieg. De paprika's werden geproduceerd door een wilde peperplant uit Jamaica te kruisen met commercieel gekweekte peperplanten. Omdat de wilde plant resistent is tegen verschillende plaaginsecten, bestond de gepatenteerde insectenresistentie al in de natuur. Ondanks dat werd Syngenta toch eigenaar van deze 'natuurlijke eigenschap'.

Antischimmel tomaat

Het bedrijf Monsanto kreeg in 2013 een octrooi voor een door hen ontwikkelde tomaat, dat resistent is tegen botrytis, een schimmelziekte. De oorspronkelijke planten waarmee gekruist is zijn afkomstig uit een internationale genenbank in het Duitse Gatersleben. Volgens verschillende milieuorganisaties is de schimmelresistente tomaat gewoon verkregen door kruisen en natuurlijke selectie, en zo het daarom onmogelijk zijn om een patent hierop aan te vragen.

In 2017 besloot het Europees Octrooi Bureau dat er geen patenten meer verleend kunnen worden op klassiek veredelde planten. Zo zijn eigenschappen van bijvoorbeeld groenten en fruit die via biologische processen worden 'verbeterd' zijn niet patenteerbaar.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter.