Gaat de gezinsadvocaat vechtscheidingen voorkomen?

Veertig procent van de mensen die scheidt, krijgt onenigheid en stapt naar de rechter. Van die veertig procent is weer zo’n tien procent van de scheidingen complex, schetst Van Leuven. "We hebben het dan over zeer ernstige gevallen waarbij contactverlies en veiligheid thema’s worden. Mensen komen er niet meer onderling uit en het systeem waar ze dan in terechtkomen werkt escalatie in de hand."

Daarbij doelt Van Leuven op het systeem waarbij beide partijen een advocaat in de arm nemen en in een juridisch gevecht verwikkeld raken: "Het duurt gemakkelijk een jaar voordat die mensen bij mij in de rechtbank terechtkomen en ondertussen is de escalatie al volledig op gang. Beide partijen zijn overtuigd dat ze gelijk hebben en denken dat strijd het zal oplossen. Kinderen verliezen daarbij een deel van hun jeugd."

Zo’n procedure kan zomaar twee tot vijf jaar duren, vertelt Van Leuven. "Ze kunnen naast die eerste procedure ook nog tien andere starten tegelijkertijd. Dan beginnen ze er een over alimentatie, over de vakantie, over de verkoop van het huis, noem maar op. Dat is onmogelijk."

Werkwijze

De gezinsadvocaat moet een keer ten goede brengen. Verschillende gemeenten in Nederland experimenteren er al mee. Volgens familierechter Cees van Leuven is de crux dat zorg en recht meteen samengaan. "Vanaf het moment dat mensen in beeld komen is er een gespecialiseerde familierechtadvocaat en een orthopedagoog of psycholoog."

Dit duo pakt vanaf het begin de regie in het oplossen van de problemen. "Of ik er als rechter vervolgens nog aan te pas kom, is dan zeer de vraag."

'We zijn de advocaat van iedereen'

Sietske Verbraak is zo’n gezinsadvocaat en vindt de methode net zo veelbelovend. “We brengen in kaart hoe het gezin eruitziet, welke kinderen er zijn en hoe het met de ouders gaat. We zijn de advocaat van iedereen, ook van de kinderen, dus we gaan met alle betrokkenen om tafel. Het zijn ingewikkelde, maar mooie gesprekken, die belangrijke informatie opleveren. Ze geven een kijkje in wat zo’n gezin nodig is."

Kinderen zeggen vaak niet: ik wil niet bij papa of mama wonen, maar ze vertellen wel wat er moeilijk is, vertelt Verbraak. "Bijvoorbeeld dat er ruzie is als ze van het ene naar het andere huis gaan.”

Het helpt om het daarover te hebben, omdat het dan niet meer alleen gaat over de strijd tussen de ouders, zegt ze. "Omdat de boodschap van kinderen komt, kunnen ouders daar beter naar luisteren. Bovendien krijgen ouders hulp bij wat zijzelf nodig hebben om betere keuzes te maken."

Positie

In veel zaken hebben de scheidende ouders ook nog steeds een eigen advocaat. "We zorgen dat die advocaten met ons gaan samenwerken. Soms is het juist fijn dat de eigen advocaat rustig aan de ouder kan uitleggen wat er juridisch mogelijk is. Het grote verschil is dat de gezinsadvocaat dat zorgcomponent meteen betrekt."

Ouders kunnen er met hulp van de gezinsadvocaat zelf uitkomen, ziet Sietske Verbraak. Dan blijft tussenkomst van de rechter grotendeels achterwege. Dat wil niet zeggen dat de gezinsadvocaat daarmee eigenlijk de rol van rechter heeft overgenomen, vindt familierechter Van Leuven. "De rechter neemt nog altijd de tijdelijke beslissingen over de knelpunten waar de ouders niet uitkomen. Het geeft ouders veel rust om te weten dat er op de achtergrond nog iemand is tot wie ze zich kunnen wenden voor een beslissing."