'30 procent sociale huurwoningen heel moeilijk te realiseren’

"Ik sta nu bijna 15 jaar ingeschreven in Etten-Leur", zegt woningzoekende Lenny van Beurden. "Als ik reageer op een appartementje sta ik in wachtrij op nummer elfhonderdzoveel." Minister Hugo de Jonge wil er wat aan doen. Gemeentes moeten zich gaan inspannen om 30 procent van het woningbestand uit sociale huurwoningen te laten bestaan.

Liever dure woningen

Dat er een tekort is aan sociale huurwoningen, daar twijfelt niemand aan. "De wachttijden zijn explosief gestegen", zegt Wiedemeijer. "Afgelopen tien jaar is de voorraad sociale woningen met 100 duizend woningen afgenomen. We moeten echt het tij gaan keren. Dat is echt ontzettend noodzakelijk."

Hij wijst op gemeentes als Heerhugowaard en Haarlemmermeer, waar de wachttijd boven de 20 jaar is. En op het feit dat veel gemeentes liever dure koopwoningen bouwen, "deels uit politiek overwegingen en deels uit financiële overwegingen."

Andere problemen

Het ontbreekt Frank van Kuppeveld niet aan goede wil, zegt hij. De wethouder Wonen van de gemeente Pijnacker-Nootdorp loopt tegen andere problemen aan. "Het belangrijkste probleem is een gebrek aan ruimte. We hebben niet zomaar hectares vrij om te bebouwen. En het andere punt: de gestegen bouwkosten zorgen ervoor dat bouwers en corporaties heel moeilijk binnen een bepaald budget sociale woningen kunnen bouwen."

Peter Boelhouwer, hoogleraar housing systems aan de TU Delft twijfelt wel een beetje aan zijn goede intenties. "In praktijk zie je dat kleinere gemeentes er afgelopen jaren echt alles aan gedaan hebben om de productie van sociale woningbouwproductie te verlagen en te beperken."

Niet zomaar een getal

Daar begint het dus volgens mee: men wil niet. En als ze al willen, dan is het lastig voor deze gemeentes om naar de 30 procent te gaan. Pijnacker-Nootdorp zit nu bijvoorbeeld op iets meer dan 18 procent. "Dit opkrikken is onmogelijk", zegt Boelhouwer. "Financieel kan dat al niet en je wilt ook niet hele wijken met sociale huurwoningen. Dus het gaat heel langzaam, áls je dat al wil."

"Die 30 procent is niet zomaar een getal, maar is gebaseerd op een rapport dat een tijdje terug is uitgebracht", zegt Martin van Rijn van Aedes, de koepel van woningcorporaties. De onderzoekers brachten in kaart: hoeveel woningen hebben we nou nodig? "Als je die getallen bij elkaar optelt, dan kom je op die 30 procent."

Vertrouwen in politiek

Hij hoopt dat het de spanning in de samenleving tot bedaren brengt. "Die 30 procent is niet alleen maar een leuke norm, maar is juist bedoeld om te zorgen dat er geen concurrentie ontstaat tussen urgent woningzoekenden.”

Dan de oplossingen: meer geld bijvoorbeeld. “Gemeenten hebben al grote problemen, met name door de stijgende kosten voor jeugdzorg en thuiszorg”, zegt Wiedemeijer. En de andere oplossing: consequenties. “We moeten echt zorgen dat dit geen papieren tijger blijft maar dat sociale voorraad echt fors gaat groeien.” Dat zegt ook Boelhouwer. “Zonder aanwijzing en geld gaat het niet werken dus dat moet er gewoon bij.”

Gaat minister zelf metselen?

Van Rijn denkt een eind te komen met de 2 miljard die vrijkomt nu de verhuurdersheffing eraf gaat. En naar ‘een meer dwingend instrumentarium’ wordt ook gekeken. Extra geld kan wel helpen, denkt wethouder Van Kuppeveld. Zeker als er voor het verkrijgen van bouwgrond bedrijven uitgekocht moeten worden. Dat de verhuurdersheffing eraf gaat, geeft ‘wat lucht’.

Dwang is lastig, zegt hij. “Dat klinkt theoretisch mooi, maar zo werkt het niet. Een gemeente bouwt niet, dat zijn corporaties of ontwikkelaars en hoe wil je die dwingen? Je kunt beter belemmeringen wegnemen en goede afspraken maken. Komt de minister zelf metselen? Ik denk het niet.”