Inspecteur-generaal Belastingen: 'Den Haag maakt nog steeds beleid vanuit hoge torens'

Dat het gruwelijk mis kan gaan, blijkt volgens de inspecteur-generaal wel uit het toeslagenschandaal. Hij ergert zich dat we "voortdurend spreken over mensen in kwetsbare situaties. We gaan ervan uit dat het allemaal kwetsbare mensen zijn en dat we beleid voor hen moeten maken, maar we maken mensen kwetsbaar door de wijze waarop we beleid uitvoeren".

Volgens Snels zijn de gedupeerden vaak mensen die hun leven goed op orde hadden, met een baan of zelfs eigen bedrijf. Ze zijn kwetsbaar gemaakt door de overheid, concludeert hij. "Ze zijn de vernieling in gereden." Ook in de afhandeling van de toeslagenaffaire gaat het volgens hem nog lang niet altijd goed.

'Willen voortdurend heel snel oplossingen bedenken'

Dat komt omdat Den Haag nog altijd te weinig oog heeft voor de situatie van mensen, denkt Snels. "Toen we alle regelingen en instituties hebben opgebouwd, is dat gebeurd vanuit de motivatie: we hebben die mensen kapot gemaakt, we moeten heel snel zorgen dat ze herstel krijgen. Op basis daarvan hebben we wetgeving gemaakt, maar we hebben niet eerst even gevraagd: wat is jullie precies overkomen en wat heb je nodig om je leven weer op de rit te krijgen?"

"We willen voortdurend heel snel oplossingen bedenken als we ergens een probleem zien. We reflecteren nooit écht op wat er gebeurd is. Dan krijg je de botsing tussen de systeemwereld van beleidsmakers en Kamerleden die problemen die willen oplossen en de leefwereld van mensen", zegt de inspecteur.

De mensen die het zwaarst getroffen zijn, moeten voorrang krijgen bij het schadeherstel, zegt Snels. "We hebben de afhandeling steeds complexer gemaakt. Dat snap ik, want iedere keer kom je nieuwe problemen tegen. We stellen daarom niet voor om de hele operatie om te gooien, maar zorg er nu voor dat mensen die echt zwaar gedupeerd zijn eerder geholpen kunnen worden. Zij staan nog steeds achter in de rij."

'Half Den Haag is met verleden bezig'

De gedupeerden van de toeslagenaffaire worden echt geholpen als de politiek minder aandacht heeft voor het verleden en het vizier richt op de toekomst, zegt Snels. "Eén van mijn ervaringen sinds ik aan deze baan ben begonnen, is dat half Den Haag met het verleden bezig is. Toen ik begon waren er drie parlementaire enquêtes en was iedereen voortdurend bezig incidenten met eindeloze vragenlijsten aan de departementen. Er is maar heel weinig tijd, energie en mankracht voor de grote oplossingen, richtingen en strategieën die we moeten ontwikkelen om op een andere manier te kijken naar bestaanszekerheid."

Snels, in het verleden Tweede Kamerlid voor GroenLinks, gaat bij de Tweede Kamerverkiezingen in november stemmen op een partij die wel bezig is met de toekomst. Een stem op de linkse samenwerking GroenLinks-PvdA is voor hem niet zeker. "Ik ga stemmen op een partij die probeert naar de toekomst te kijken en wil samenwerken."