Bedrijvigheid in Rotterdamse haven staat onder druk door oneerlijk speelveld, waarschuwt voorman

Chemieconcern LyondellBasell liet dinsdag weten zijn fabriek met 160 werknemers op de Maasvlakte te sluiten. Volgens de onderneming is de beslissing een gevolg van de voortdurende druk op de winstgevendheid van de fabriek. Ook Tronox heeft bekendgemaakt dat zijn Rotterdamse pigmentfabriek dichtgaat in verband met verslechterde marktomstandigheden. Die locatie is goed voor 240 voltijdbanen.

"Het hakt er behoorlijk in", zegt Van der Chijs over het vertrek. "Niet in de laatste plaatst omdat het ook om de banen van mensen gaat, maar ook omdat het een heel slecht signaal is. Dit zijn geen oude bedrijven, maar bedrijven die het meest efficiënt en duurzaam zijn in hun soort."

Van der Chijs was afgelopen week in de Tweede Kamer bij het debat over de industrie. Volgens hem voelt Den Haag de urgentie om in actie te komen. Zo stelt D66 voor de uitbreiding van het stroomnet te betalen door de staatsschuld te laten oplopen. "Eigenlijk alle partijen gaven aan dat er nu maatregelen nodig zijn. De vraag is: wat gaat het kabinet met deze signalen doen?"

Nationale CO2-heffing

De belangenbehartiger van bedrijven in de Rotterdamse haven roept de overheid op om de industrie te hulp te schieten. Hij pleit - net als CDA-leider Henri Bontenbal - voor het schrappen van de nationale CO2-heffing die bedrijven in Nederland betalen, bovenop de Europees verplichte emissierechten. "Het wordt door de industrie als zó onrechtvaardig gezien", zegt Van der Chijs. "Ze staan met hun rug tegen de muur."

De heffing werd in het leven geroepen om bedrijven te stimuleren om te verduurzamen. "Maar daarbij ging men er wel vanuit dat ze dat konden, dus dat ze voldoende stroom hadden om bijvoorbeeld hun installaties te elektrificeren. Dat is niet het geval", zegt Van der Chijs. "Er is ook een stikstofprobleem. Bedrijven willen hun installaties ombouwen, maar hebben een klein beetje stikstofruimte nodig. Dat is niet beschikbaar."

Sven op 1 gemist? Luister deze uitzending nu terug als podcast. De tekst gaat hieronder verder.

"En bedrijven hebben waterstof nodig om schoon te kunnen produceren. Dat is ook niet beschikbaar, ofwel de aansluitingen zijn er niet", somt hij de problemen verder op. "Als dat allemaal niet lukt, zou je eventueel nog je toevlucht kunnen kiezen in het afvangen van CO2 en het opbergen onder de zeebodem. Maar de vraag of dat tijdig kan, is ook uiterst twijfelachtig. Wat kunnen bedrijven dan nog?"

'Onrechtmatige overheid'

Als minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) de nationale CO2-heffing in stand houdt, sluit Van der Chijs niet uit dat bedrijven naar de rechter stappen. "Uiteindelijk gaat dit ook om een eerlijk speelveld.. Als de overheid het bedrijfsleven afspreekt en zegt 'je moet je hieraan houden, anders krijg je een tik op de vingers', dan moet de straf wel terecht zijn. Die straf is nu niet terecht, want bedrijven kunnen geen enkele kant uit."

Bovendien voelt het oneerlijk, zegt de belangenbehartiger. "Er is geen bedrijf in de Rotterdamse haven dat niet bezig is met die verduurzaming. Ze willen wel, maar kunnen niet. Als de overheid vasthoudt aan dit soort maatregelen, denk ik dat ze onrechtmatig bezig zijn."

Stikstof

Van der Chijs hoopt dat er op korte termijn stikstofruimte wordt gevonden. Het afgeven van vergunningen "loopt voor geen meter", zegt hij. "We hebben laatst een flitspeiling gedaan onder onze leden en zijn ons wild geschrokken. Het gaat om vele miljarden aan projecten die op dit moment stilliggen of waarvan de vergunning kwijt dreigt te raken. En er is nog eens voor elf miljard aan projecten die in de pijplijn zitten."

Nieuwe, duurzamere projecten komen niet van de grond. "De bijvangst van nieuwe installaties is dat de stikstofuitstoot naar beneden gaat. Dus je zit nu in de bijzondere situatie dat omdat je even geen stikstofruimte hebt om een verbouwing te kunnen doen, die er juist voor zorgt dat het probleem nationaal veel kleiner wordt."