Waarom bewaren banken een kopie van je paspoort?

Als je een huis wil kopen, een bankrekening wil openen of een bedrijf wil starten, is het belangrijk om vast te stellen wie zo'n (betaal)verplichting aangaat. Daarom hebben we identificatiebewijzen, zoals paspoorten, om te controleren of de persoon die voor je staat, wel echt de persoon is die hij of zij zegt. "Zo kun je personen verantwoordelijk houden voor een betalingsplicht", aldus Mekiç. Maar als een kopie van het identificatiebewijs in verkeerde handen valt, kan je vast komen te zitten aan allerlei verplichtingen die je niet bent aangegaan.

Niet en-en, maar of-of

Maar waarom maken en bewaren grote instellingen als banken en creditcardmaatschappijen een kopie van je paspoort als er kans is op identiteitsfraude, door bijvoorbeeld een datalek? Volgens Mekiç is er is een soort spanningsveld tussen het opsporen van criminaliteit en het respecteren van mensen hun privacy. Grote instellingen moeten de identiteit van een klanten bevestigen, maar ze mogen niet de gegevens van hun klant én een kopie van hun paspoort bewaren. Het is of-of, maar daar bestaat veel onduidelijkheid over. Volgens Mekiç was het maken van een kopie in 2007 ingevoerd als 'efficiënt alternatief' voor het handmatig overschrijven van persoonsgegevens.

Als gevolg daarvan zijn grote instellingen, volgens Mekiç onder druk van toezichthouder De Nederlandsche Bank, van hun miljoenen klanten standaard een kopie van het paspoort in het dossier gaan bewaren. En daar was het efficiënte alternatief nou net niet voor bedoeld.

Schijnveiligheid en controlemaatschappij

Het bewaren van gegevens en van een kopie van het paspoort mag dus niet, maar Mekiç denkt dat grote instellingen het doen uit een soort schijnveiligheid. "De gedachte is dat als je van iedereen maar een kopie hebt, dat je kan bewijzen dat je aan je verplichtingen hebt voldaan." Ook valt Mekiç op dat toezichthouders verschillende interpretaties hebben van de bewaarplicht.

Al met al denkt Mekiç dat het bewaren een angstreflex is. "We leven in een controlemaatschappij: hoe meer je bewaart, hoe beter. Alles moet bewezen kunnen worden en het vertrouwen is weg, ook in banken vanuit de toezichthouder."

Duidelijkheid toezichthouders

Volgens Mekiç moet er allereerst duidelijkheid onder toezichthouders komen. En voor de consument die twijfelt om een kopie van het paspoort te geven: "In Nederland hoef je geen paspoort af te geven bij hotels, wel moet je het vaak tonen." Maar geef hem niet zo maar uit handen, waarschuwt de technologie-deskundige. Voor je het weet ligt die onder het kopieerapparaat.