Verstrekken zelfmoordmiddel 'is een uitwas van Coöperatie Laatste Wil'

Jos van Wijk is voorzitter van de Coöperatie Laatste Wil en is het oneens met dat verwijt. Enerzijds is hij geschrokken van de arrestatie, omdat hij het verstrekken van zelfdodingsmiddelen zonder veiligheidsmaatregelen afkeurt. Anderzijds zegt hij: "Het recht op zelfbeschikking over je levenseinde is een van de doelstellingen van de coöperatie. Dat principe snap ik heel goed." Daarom wil zijn coöperatie ook dat zelfdodingsmiddelen vrij beschikbaar zijn.

Volgens Kerkhof is dat streven veel te kort door de bocht: "Het is gestoord om te denken dat mensen rationeel om zullen gaan met zo’n middel, want dat bestaat gewoon niet!"

Van Wijk denkt dat mensen wel degelijk zelf kunnen afwegen of ze hun leven willen beëindigen. Hij vindt dat je mensen die zelfmoord plegen vanwege een depressie niet over één kam moet scheren met mensen die daar een afgewogen beslissing over maken. Maar volgens de emeritus-hoogleraar suïcidepreventie komt die situatie bijna nooit voor: "Deze zogenaamde balanssuïcide van mensen die voors en tegens afwegen, dat is een sprookje. Dat gaat zo niet!" Volgens hem kunnen mensen wel rationeel nadenken over leven en de dood, maar wordt de pil vooral gebruikt als die gedachtes samengaan met depressieve gevoelens.

Depressietest

Jos van Wijk wil dat er een proeftuin komt waar mensen gecontroleerd aan middelen voor zelfdoding kunnen komen. "Daarin kan je gecontroleerd middelen voor zelfdoding verstrekken, zonder de doodswens van mensen ter discussie te stellen."

Kerkhof stelt dat je bij zo’n proeftuin op zijn minst een toets moet inbouwen om te controleren of iemand niet depressief is. Van Wijk ziet dat niet zitten: "Ik heb geen vertrouwen in de beschikbaarheid van artsen die mee willen denken met de wilsbekwaamheid van anderen. Wat je in het veld hoort, is dat zo iemand depressief wordt verklaard om hem in de behandeling te kunnen krijgen. Bovendien: als je depressief bent, ben je niet in de volle breedte wilsonbekwaam."

Volgens Kerkhof is dat juist een argument om wél te testen, want als iemand met zelfmoordgedachten wilsbekwaam is, wijst de toets dat wel uit. Hij ziet een dergelijke toets als absolute voorwaarde voor het verstrekken van zelfdodingsmiddelen. "Zonder zo’n toets veroordeelt u mensen tot depressieve en impulsieve daden die voorkomen hadden kunnen worden."

Nabestaanden

Kerkhof is naast emeritus-hoogleraar ook begeleider van nabestaanden van zelfmoordplegers. Hij beschrijft dat depressieve personen die in een begeleidingstraject zaten, toch uit het leven zijn gestapt na tussenkomst van de Coöperatie Laatste Wil. "Nabestaanden zijn daardoor getraumatiseerd en dat maakt uw coöperatie medeverantwoordelijk voor dat verdriet." Van Wijk vindt dat verwijt aan zijn vereniging onterecht: "Er zijn honderden sites op internet die je kunnen vertellen hoe je dood gaat!"

Bovendien wijst Van Wijk erop dat zes op de tien Nederlanders regie willen over hun levenseinde. Daarom vindt hij principieel dat iedere volwassene van 18 jaar of ouder zelf moet beslissen over zijn dood. Kerkhof stelt dat de coöperatie daarmee voorbijgaat aan de kwetsbaarheid van suïcideplegers. "Mensen in een depressieve toestand hebben soms niet het vermogen om zelfbeschikkingsrecht toe te passen. Er zijn patiënten die hebben uw bescherming nodig en niet een extra steen om te verdrinken!"