Decaan UvA door het stof: 'Onvoldoende op signalen gereageerd'

"De universiteit heeft de taak haar medewerkers en studenten te beschermen. Dat is zo'n 15 jaar lang niet afdoende gebeurd", erkent Nollkaemper. Doordat de signalen werden 'gemist', kon de voormalig hoogleraar B. lange tijd de dans ontspringen.

B. moest vorig jaar oktober vertrekken nadat een onderzoekscommissie had geconcludeerd dat er "sprake is geweest van grensoverschrijdend gedrag" en er op de betrokken afdeling "een gevoel van onveiligheid heerste". NRC sprak de afgelopen periode met 35 bronnen en bekeek tientallen documenten, apps en mails om het wangedrag bloot te leggen.

'Acht voor een nacht'

De krant schetst in het artikel het beeld van een charismatische man, die vanuit zijn gezaghebbende positie vrouwen choqueert met seksueel getinte opmerkingen en zelfgemaakte pornobeelden. Zijn bijnaam zou 'een acht voor een nacht' zijn. Volgens de bronnen van NRC wilde hij dat vrouwelijke collega's hakken droegen, vertelde B. een collega dat hij zich had afgetrokken met haar in gedachten en greep hij een ander in het kruis.

Nollkaemper wil niet te veel ingaan op de details om de privacy van de betrokkenen te beschermen, maar zegt dat de artikelen inhoudelijk in grote lijnen overeenkomen met de rapporten die hij heeft gelezen.

Waarom B.?

De voorzieningenrechtbank heeft NRC verboden de voor- en achternaam van de oud-hoogleraar in kwestie te noemen. Volgens B. wordt daarmee een ernstige inbreuk op zijn privacy gedaan, die niet opweegt tegen de vrijheid van meningsuiting. De rechter ging daarin mee. De NOS gebruikt daarom ook alleen het initiaal van de ex-hoogleraar.

Ook de UvA heeft ervoor gekozen de volledige naam niet te noemen, zodat betrokken medewerkers niet herleid kunnen worden.

Volgens de decaan heeft het grensoverschrijdende gedrag kunnen gebeuren doordat normen geleidelijk zijn vervaagd. "Het begint met een wijntje bij de lunch en eindigt bij machtsmisbruik waarbij mensen afhankelijk van B. zijn geworden." Daardoor werden dingen aanvaardbaar die van een afstand onaanvaardbaar lijken, zegt Nollkaemper.

Daarnaast was er op de faculteit geen durf om elkaar aan te spreken op wat er gebeurde, vervolgt hij. "Dat kwam door de afhankelijkheid van de hoogleraar, bijvoorbeeld bij promoties."

Mannencultuur

De decaan wil voorkomen dat dit nog een keer gebeurt door meerdere hoogleraren verantwoordelijk te maken voor promoties. Daarnaast gaat de UvA leiderschapstrainingen aanbieden en jaargesprekken voeren. Nollkaemper: "Toen ik voor het eerst het dossier van B. wilde inzien, was het helemaal leeg. Dat is met de nieuwe procedures ondenkbaar."

Ook wil de decaan meer vrouwen aannemen. "In bepaalde delen van de universiteit heerst er namelijk een enorme mannencultuur." Daarom moeten er in een hoog tempo meer vrouwen komen om het evenwicht te herstellen. Volgens Nollkaemper speelt dit probleem bij meerdere universiteiten.

Al met al moet de cultuur bij de faculteit verbeteren, besluit de decaan. "Dat zal niet in een nacht gebeurd zijn. Dat is een proces van de lange adem."