VluchtelingenWerk denkt met uitgeprocedeerde asielzoekers samen na over vertrek

"Als er geen recht op verblijf in Nederland blijkt te zijn, willen we als VluchtelingenWerk dat mensen een weloverwogen keuze maken over waar hun toekomst ligt", aldus Wijnkoop. Vluchtelingenwerk is in 2021 begonnen met dit project. "We kijken eerst of er nog juridische mogelijkheden zijn voor mensen om in Nederland te blijven, en anders gaan we het gesprek aan met mensen over hun toekomst: ligt die hier of ligt die elders?"

Zachte landing

Er zijn veel dingen die het voor uitgeprocedeerde asielzoekers lastig maken om terug te keren naar hun thuisland. "Op het moment dat je al een paar jaar in Nederland bent, en het idee had om hier een nieuw bestaan op te bouwen, moet er echt iets veranderen in die mindset." Schaamte staat terugkeer soms in de weg, vertelt Wijnkoop. "Mensen zijn naar Europa gegaan met een bepaalde toekomst voor ogen. Bij achterblijvende familie is er dan ook wel een verwachting daaromtrent. En er speelt vaak ook psychische problematiek, waardoor je eerst echt het vertrouwen moet winnen."

VluchtelingenWerk maakt onderdeel uit van een netwerk van ngo's in Europa en in landen van herkomst, daar leggen ze contact mee als mensen besluiten terug te keren. "Via een gezamenlijke aanpak proberen we een soort warme overdracht te realiseren. Dan is er een budget waar mensen bij terugkeer een bedrijfje mee kunnen starten of huisvesting mee kunnen vinden. Er worden contacten gelegd met de familie en de omgeving, om echt te zorgen voor een zachte landing bij terugkeer."

Weloverwogen keuze

Er zijn verschillende mogelijkheden, maar aan de allerlaatste optie, mensen met dwang terugsturen, werkt VluchtelingenWerk niet mee. "Dat lijkt me voor mensen zelf maar voor iedereen eigenlijk beter om überhaupt te voorkomen."

Er zijn met dit project 25 mensen teruggekeerd naar het land van herkomst. "Wij zouden wel meer van dit soort projecten willen doen", aldus Wijnkoop. "Maar wij zijn geen terugkeerorganisatie. Wij willen laten zien dat het op deze manier ook kan. Laten zien dat het veel duurzamer is als mensen een weloverwogen keuze maken." Veel mensen die gedwongen worden uitgezet, doen snel later weer een poging om in Nederland asiel aan te vragen. "Maar mensen die een weloverwogen keuze met ons maken, komen dus ook níet meer terug naar Nederland, zij blijven in het land van herkomst."