Idee van de vijftienminutenstad voer voor complotdenkers: waarom?

"Met de fiets of lopend moet je eigenlijk in staat zijn om de voor jou relevante activiteit binnen 15 minuten te bereiken", legt de hoogleraar Urban Mobility Futures aan de UvA uit. "Je moet naar de dokter kunnen, je boodschappen kunnen doen, naar school kunnen gaan en met kunst in aanraking kunnen komen."

Het idee, dat al jaren bestaat, is afkomstig van de Frans-Colombiaanse planoloog Carlos Moreno. Volgens hem is in vijftienminutensteden meer ruimte voor groen én solidariteit. In de basis lenen Nederlandse steden zich hier heel goed voor, legt Te Brömmelstroet. Bijna overal kun je binnen vijftien minuten lopend of fietsend op tal van relevante plekken zijn. Maar deze Moreno krijgt sinds kort zelfs doodsbedreigingen. Wat is er aan de hand?

Mensen voelen zich bedreigd

"Waar het in heel veel van deze conspiracy theories over gaat is dat je die 15 minuten als een soort maximum gaat gebruiken, als een gevangenis. Maar daar is helemaal geen sprake van. Die spraakverwarring leidt er vervolgens toe dat hele hordes van mensen zich bedreigd voelen in hun bestaande levensstijl uit."

Vijftienminutensteden worden dan wel geen openluchtgevangenissen, autobezitters moeten wel wat inleveren. Parkeerplekken worden soms speelplaatsen of doorgaande wegen veranderen in fietspaden. Dat kan gepaard gaan met wrevel.

Automobilist heeft privileges

"Je hebt als automobilist een heleboel privileges. Je mag je auto in openbare ruimte neerzetten bijvoorbeeld. Op het moment je dat gaat bevragen, voelt dat voor veel mensen als een verlies. Want zij zien dat als een recht. Dan ontstaat een heftig debat. En ik denk dat dat heel goed is. Laten we vooral een heftig debat voeren over hoe we onze steden willen inrichten, want dat is eigenlijk jarenlang niet gedaan."

En heel veel mensen wíllen ook anders, ziet Te Brömmelstroet. "Tijdens Corona is er wel een gesprek op gang gekomen en zijn mensen zich ineens gaan realiseren dat de kwaliteit van hun leefomgeving eigenlijk best wel achteruit is gegaan. En als je dat gesprek gaat voeren, dan moet je keuzes durven maken. Je kan niet meer alles willen. Niet groen én speelvoorzieningen én al die auto’s. Dus daar moeten we echt over nadenken. En dan is de vijftienminutenstad denk ik een heel interessant idee."