'Zoiets als extreemrechtse Schild & Vrienden is er in Nederland niet'

Gisteravond zond de VRT in het programma Pano een reportage uit waarin het ultrarechtse gedachtegoed van Schild & Vrienden aan het licht kwam. Een journalist kreeg toegang tot een geheime Facebookgroep van Schild & Vrienden en een chatgroep. Daarin werden aan de lopende band racistische, antisemitische en vrouwonvriendelijke berichten gedeeld.

Onderzoeksjournalist Nikki Sterkenburg van weekblad Elsevier doet onderzoek naar extreemrechtse groeperingen. Een situatie zoals Schild & Vrienden is zij in Nederland nog niet tegengekomen, vertelt ze in Nieuws en Co op NPO Radio 1. "In Nederland heb je wel de alt-right-beweging Erkenbrand, maar die zijn heel duidelijk in hun bedoelingen."

"What you see is what you get", vertelt Sterkenburg. "Erkenbrand heeft een podcast over hoe je een witte ethnostaat creëert. Ze zijn heel duidelijk in hun bedoelingen." Het is volgens haar ook niet echt een actiegroep. "Ze zijn veel meer van het bier drinken en lezingen bijwonen. Misschien als daar ook een Dries van Langenhoven opstaat om mensen te mobiliseren, maar daar is nu geen sprake van."

Het venijn zit hem volgens haar in het geniep waarmee Schild & Vrienden te werk gaat. Voor de buitenwereld doet de groep zich voor als een conservatieve beweging die wil dat de Vlaamse normen en waarden behouden blijven. Maar achter de schermen wordt racistisch en antisemitisch gedachtegoed gedeeld.

Van Langenhove vroeg in de chatgroep hoe Schild & Vrienden zich het beste naar buiten kon presenteren. "Stel u gematigd op", zegt een lid. Vervolgens suggereert hij om achter de schermen wel het extreemrechtse gedachtegoed uit te dragen. Van Langenhove is het daarmee eens. Als de 25-jarige student ermee geconfronteerd wordt door de reportagemaker ontkent hij alles.

Bitterbalnationalist

Van Langenhove blijkt dit jaar ook meegedaan te hebben aan de zomerschool van Forum voor Democratie. "Dat betekent niet dat er banden zijn tussen die twee clubs", zegt Sterkenburg. "Hetzelfde geldt voor Erkenbrand. Die waren in eerst instantie erg opgetogen over FvD, maar inmiddels is dat anders."

De Nederlandse alt-right-beweging vindt Thierry Baudet een "bitterbalnationalist", zegt ze. "Ze zijn teleurgesteld in hem. Hij zwaait wel met het vlaggetje, maar hij durft de rassenkwestie niet aan te snijden."

Het Renaissance Instituut van Forum voor Democratie zegt in een verklaring dat zij geen weet hadden van waar Van Langenhove zich mee bezighoudt. "Het spreekt voor zich, dat hij niet tot de zomerschool was toegelaten indien de zaken waarvan hij wordt beschuldigd als feiten bij ons bekend waren geweest." De zomerschool zegt de selectieprocedure aan te scherpen.