'Sober leven, daarmee alleen gaan we klimaatverandering niet tegen'

"Je moet niet een hoog inkomen verwachten", antwoordt kringloopboer Hugo Spruit op de vraag of zijn werk loont. "Boer is mooiste vak dat er is. Dichterbij de essentie van het leven kun je niet komen. Maar er wordt niet voor betaald."

Dit voorbeeld laat precies zien waar het misgaat in de klimaatdiscussie, zegt Boersma. "Het is al gauw het idee: dan moet je er heel erg veel tijd in steken of je moet heel erg sober leven. En ik snap dat. Dat is heel erg het bestaande narratief. Maar volgens mij is dat een richting waar we het niet mee redden."

Veel minder vee nodig

Je moet mensen die duurzaam leven of produceren eerlijk betalen, vindt hij. En bovendien moet de overheid meer inzetten op alternatieve manieren van bijvoorbeeld voedselproductie. Zo gelooft hij erg in precisiefermentatie. Hiermee worden bacteriën, schimmels en gisten ingezet om vetten en eiwitten te maken. Daardoor zouden we een stuk minder vee nodig hebben.

"Je kan dus dezelfde producten maken, bijvoorbeeld de taarten en de pizza's en dat soort dingen, zonder dat je een hoop hoeft op in te leveren. Je kunt net zo fijn leven, maar dan wel op een duurzame manier."

Wij laten zien: wat werkt wél?

Ook Marjan Kreijns gelooft in de kracht van een grootschalige aanpak. Zij is directeur van The Green Village, een plek op de campus van de TU Delft waar heel praktisch en met onder andere woningbouwcorporaties en netbeheerders, onderzoek gedaan wordt naar klimaatadaptatie.

"We moeten grootschalig doorpakken. Wij laten je zien: wat werkt wél? We doen heel veel experimenten, zowel in woningen als kantoorpanden. 35 procent van de Nederlandse finale energie wordt verbruikt in de gebouwde omgeving. Als we die kunnen gaan verduurzamen, dan gaat het heel hard."