Fris wakker worden? Waarom je de wekker voortaan beter uit kunt laten

Door de coronacrisis werken we voornamelijk thuis en dat scheelt behoorlijk wat reistijd. Sindsdien hebben we dus ook meer tijd voor slaap. Uit het onderzoek blijkt dat mensen die helemaal geen wekker gebruiken gemiddeld veertig minuten langer slapen. Gebruik je wel een wekker, dan slaap je gemiddeld 26 minuten langer.

'We zouden geen wekker nodig moeten hebben'

Dat is heel logisch volgens Roelof Hut, chronobioloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. "We zien nu hetzelfde patroon doordeweeks als dat we normaal in het weekend zien. Die wekker gebruiken we niet voor niets. Dat verkort onze slaaptijd tijdens werkdagen."

Onze werk- en schooltijden zijn eigenlijk te vroeg volgens Hut. "We hebben allemaal een prachtige interne biologische klok die aangeeft wanneer we moeten gaan slapen en het hormoon cortisol afgeeft wanneer we weer wakker worden."

"We zouden helemaal geen wekker nodig moeten hebben", zegt Hut. "Het hormoon cortisol begint sneller te stijgen als je wakker wordt en dat zorgt ervoor dat je heel uitgerust en fit wakker wordt."

Beter werkend immuunsysteem bij voldoende slaap

Hut: "We denken dat slapen primair voor het brein bedoeld is. Je kunt beter leren en onthouden. Als je slaapritme verbetert, zie je ook dat vooral bij oudere mensen hun mentale processen verbeteren."

Daarnaast is slaap een belangrijk herstelproces. "Ons brein en de rest van ons lichaam herstellen tijdens de slaap. Als je ziek bent, werkt het immuunsysteem veel beter als je slaapt. Dus langer slapen, betekent een langere periode dat het immuunsysteem ziektes weg kan werken."

Dat is in deze tijd van de coronacrisis extra belangrijk. De vaccins die we toegediend krijgen tegen het coronavirus werken via het immuunsysteem. "Het percentage werkzaamheid wordt hoger meer als we meer slapen. Dus hoe beter we slapen, des te meer de werkzaamheid verbetert", legt Hut uit.

Toch is de lockdown niet alleen maar positief, want uit het onderzoek blijkt ook dat we later naar bed gaan, waardoor we het ochtendlicht missen. Wakker worden zonder wekker is perfect, maar het is juist het ochtendlicht wat er voor zorgt dat onze biologische klok sneller gaat lopen en 's avonds iets eerder naar bed willen. Dus een tip van Hut: "Laat de wekker achterwege, maar zorg er wel voor dat je het ochtendlicht nog even meepakt."

Zorg voor een goede slaaphygiëne

Als je geen wekker gebruikt, merk je volgens Hut vanzelf hoe het lichaam jouw slaap reguleert en wat jouw spontane slaaptijd is. Daar zit wel een kanttekening aan. "Door het kunstlicht in onze omgeving vertraagd onze biologische klok en gaan we te laat slapen."

Daarom geeft Hut als advies om de lichten 's avonds wat eerder te dimmen dan je wellicht gewend bent. Dan merk je waarschijnlijk zelf al dat je een stuk eerder slaperig wordt en zelf eerder naar bed wilt.

Verder is een goede slaaphygiëne van belang. "Gebruik de slaapkamer alleen om te slapen, ga niet lezen in bed. Probeer je dag en de zorgen uit te schakelen en je brein tot rust te brengen. Daar zijn allerlei methodes voor, zoals mindfulness."

Wakker worden zonder wekker

Na de coronacrisis gaan we wellicht naar een werkritme waarin we gedeeltelijk thuis blijven werken, maar ook weer een paar dagen naar kantoor gaan en dat kan het zojuist opgebouwde goede slaapritme weer verpesten.

Hut is voorstander van flexibele werktijden. "Dat gaat wellicht niet voor iedereen, zoals mensen met kinderen die gebonden zijn aan schooltijden. Voor mensen die wel flexibel kunnen zijn, daarvan zeggen wij laat die mensen wat later naar werk komen, zodat we onze biologische klok meer kunnen volgen."

"Het beste is dat je het slaapritme zo inricht dat je geen wekker meer nodig hebt", zegt Hut. "Je kan de wekker voor de zekerheid zetten, maar het mooiste is als je vlak voor de wekker wakker wordt." Als je wakker wordt gemaakt door een wekker, is het hormoon cortisol nog niet op gang en word je niet lekker wakker. "Dan blijft de slaap zijn werk doorzetten en dan word je duf wakker. Laat de ingebouwde wekker zijn werk doen. Dat is de ideale situatie."

Stax&Toine

Het middagmagazine Stax&Toine hoor je van maandag tot en met donderdag tussen 14.00 en 16.00 uur. Dionne Stax en Toine van Peperstraten nemen de luisteraar op een ontspannen eigenzinnige manier mee door het nieuws van de dag en spreken met gasten die iets bijzonders gaan doen. Muziek en lifestyle spelen een belangrijke rol in het programma.