Chemische stof PFAS tast immuunsysteem zuigelingen aan

"Dat is zorgwekkend", zegt Majorie van Duursen, hoogleraar toxicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam in Stax&Toine.

De aanwezigheid van PFAS in het bloed van zuigelingen is zelfs zo hoog dat de EFSA onlangs een vijftig keer lagere norm heeft ingesteld dan het RIVM tot nu toe als veilige norm hanteerde.

Wat is PFAS en waar wordt het voor gebruikt?

Van Duursen: "PFAS zijn chemische stoffen die gebruikt worden om producten water- en vuilafstotend te maken. Het wordt in heel veel producten verwerkt. Er wordt daarom ook veel geproduceerd en vervolgens komt het in het milieu en in ons eten terecht. De stoffen breken heel slecht af en blijven heel lang in het lijf en milieu circuleren."

PFAS wordt in hoge mate in ons bloed en weefsel gemeten, maar ook in het milieu. "Het zit bijvoorbeeld ook veel in water. Daar zwemmen vissen in en als wij vis eten, komt het weer in ons lijf terecht. Het zit ook in het gras van de koeien en via het vlees van de koe komt het in ons lichaam. De stoffen verplaatsen zich dus door het milieu en hopen zich op in ons eten."

De gevolgen van PFAS voor zuigelingen

De EFSA heeft onlangs ontdekt dat zelfs bij zuigelingen een zeer hoge aanwezigheid van PFAS in het bloed wordt aangetroffen. "Wij mensen hebben al zoveel van die chemische stoffen in ons bloed dat wij het doorgeven aan de volgende generatie", zegt Van Duursen.

"Via de zwangere vrouw komt het bij zuigelingen terecht. Het komt al via het bloed in de baarmoeder terecht en na de geboorte van het kind wordt het doorgegeven via borstvoeding."

En dat is niet zonder gevolgen. "Een hoog PFAS-gehalte heeft een heel duidelijk effect op vaccinaties. De chemische stof tasten het immuunsysteem aan waardoor het afweersysteem minder goed reageert, de vaccinaties minder goed werken en de zuigelingen vatbaarder zijn voor ziektes", aldus Van Duursen.

Ook negatieve gezondheidseffecten voor volwassenen

Van Duursen en met haar veel andere wetenschappers maken zich grote zorgen. "Het immuunsysteem is ook betrokken bij veel andere ziektes, zoals obesitas en kanker. We weten nog niet goed wat de daadwerkelijke gevolgen zijn van PFAS in ons lichaam."

Er zijn meer gezondheidseffecten die met PFAS geassocieerd worden. Bij volwassen heeft het bijvoorbeeld effect op de cholesterol en lever. Het probleem met kleine kinderen is volgens Van Duursen dat zij gevoeliger zijn.

'Het zit ook in ons drinkwater'

We noemen de regenjas en pannen met anti-aanbaklaag, maar PFAS zit ook in eieren, cosmetica en je vuil- en waterafstotende bank. In alle producten die water- en vuilafstotend zijn, zit PFAS. Maar het zit ook in ons drinkwater, doordat de stoffen in de grond zitten.

Kunnen we onze regenjas en pannen met anti-aanbaklaag dan beter weggooien? Van Duursen: "Het grootste probleem zit hem in de productie. Zolang wij dit soort producten blijven kopen, worden die stoffen geproduceerd en uitgestoten."

Volgens Van Duursen zijn er wel degelijk goede pannen waar geen PFAS in zit. Dat staat dan duidelijk bij het product beschreven. "Maar zolang producten met PFAS worden aangeboden, kun je niet van de consument verwachten dat zij een weloverwogen keuze maken als je niet weet wat de gevolgen zijn."

Moeten PFAS-producten verboden worden?

Volgens Van Duursen is er voor de gewone consument bijna geen onderscheid te maken tussen producten die PFAS bevatten en producten die deze chemische stof niet bevatten. "Je weet niet wat er gebruikt wordt voor de productie. De vraag is of je überhaupt de verpakking kan lezen en waar moet je dan op letten? Dat is niet te doen."

Als je er zelf bewust mee bezig wilt zijn, adviseert Van Duursen om in ieder geval de waterafstotende regenjas en pannen met anti-aanbaklaag te vermijden. "Mensen moeten zich realiseren dat het gebruiksgemak ook een keerzijde heeft. Je ziet de chemische stoffen niet, maar ze zijn wel overal."

In juni dit jaar riep een internationale groep wetenschappers op om de pan anti-aanbaklaag en waterafstotende regenjas te verbieden. Van Duursen is het daar mee eens: "Dat is de enige manier om het gebruik terug te dringen. Het is een keten die doorbroken moet worden. Zolang het in de winkels hangt, wordt het gekocht en geproduceerd." Daarvoor moet wel wet- en regelgeving worden aangepast en het liefst zo snel mogelijk.

Hoe denkt de politiek hierover en wat gaan zij er aan doen? Dat hoor je vanavond om 20.30 uur in Radar op NPO 1.

Reageren?

Dat kan op de website van Radar of plaats een reactie op onze Facebookpagina. Dit artikel en meer consumentennieuws in je mailbox? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief van Radar