Nieuwe zedenwet moeilijk uitvoerbaar? 'De huidige wet werkt óók niet'

Slachtofferhulp: 'Het ligt niet alleen bij het slachtoffer'

"Als je voor de korte termijn redeneert is de nieuwe wet niet direct in het belang van het slachtoffer", zegt casemanager bij Slachtofferhulp Marinde van Haren. Volgens haar wordt er al heel lang gesproken over een wetswijziging, maar wordt met deze nieuwe wet de bewijslast nog lastiger.

De winst is dat er een bredere kijkt komt op het thema. "Mensen raken ervan doordrongen dat het niet aan het slachtoffer ligt", zegt ze. Voorheen moest er bij seksueel geweld altijd dwang of een geweldselement zijn. Van Haren legt uit dat veel slachtoffers niet instemmen, maar als overlevingsreactie ‘verangsten’ of verstijven. Bij de nieuwe wet zou er een wederzijds akkoord moeten zijn en dat is goede norm, denkt ze. "Maar hoe het gaat uitpakken, dat is afwachten."

Zedenpolitie: ‘Hell of a job om deze wet uit te voeren’

Zedenrechercheurs zijn blij met de eventuele aanpassing van de zedenwet zoals voorgesteld door minister Grapperhaus, zegt Jan Struijs. De voorzitter van de Nederlandse politiebond denkt dat het goed is als er erkenning komt voor het slachtoffer.

Volgens Struijs bestaan er binnen politie en zedenrecherche wel zorgen over de uitvoering van de wet. "Men is bang dat zaken alsnog bij de rechter stranden omdat er geen wettig- en overtuigend bewijs is gevonden wanneer een dader aangeeft niet te hebben gemerkt dat de seksuele handeling onvrijwillig was." Struijs vreest dat slachtoffers er dan niet mee geholpen zijn. "Als ze dát horen bij de rechter, dan voelen ze zich twee keer slachtoffer."

Het geld dat de minister heeft uitgetrokken om de mogelijke extra aangiftes te behandelen, is bij lange na niet genoeg, denkt Struijs. "We redden het niet, ook niet met extra geld." Dat komt onder meer doordat zedenrechercheurs een speciale opleiding behoeven.

Amnesty: 'Wet heel snel aanpassen'

Wat jurist Martine Goeman van Amnesty International betreft, wordt de aanscherping van de wet liever gisteren dan vandaag doorgevoerd. "De huidige wet is gebaseerd op dwang en geweld en dat is in strijd met de mensenrechtenverdragen." Volgens de jurist loopt Nederland achter. "Al dertien Europese landen hebben een wet die gebaseerd is op instemming en dat aantal groeit."

Argumenten over de moeilijke uitvoerbaarheid, schuift ze terzijde omdat de huidige wet óók niet werkt. "Slachtoffers krijgen soms al ‘nee’ te horen bij de politie, omdat wat hen is overkomen nu niet strafbaar is terwijl er géén instemming voor seks was. Dus ze worden al slachtoffer omdat de wet hen niet beschermd."

Strafrechter: ‘Politie en OM moeten selecteren’

Strafrechter Jacco Janssen vindt ook dat Nederland de norm moet aanpassen. Wel benadrukt hij dat met het aanscherpen van de wet niet ineens alles onder de strafwet valt. Daarom zouden politie en OM goed moeten selecteren: welke zaken zijn bewijsbaar en welke niet? Dit voorkomt teleurstelling bij het slachtoffer in de rechtszaal. "En anders is de rechter straks de pineut en moet die in de rechtszaal het kaf van het koren scheiden."