Duurzame mode-activiste strijdt tegen greenwashing van merken als Zara en Primark

Rana Plaza

Sara Dubbeldam herkent het gedrag van de jonge meiden die bergen kleding inslaan, als geen ander. Zelf was ze ooit ‘fast fashion influencer’ en had ze een website om in haar eigen koopverslaving te kunnen voorzien. “Ik zat continu te refreshen voor nieuwe producten en ‘s avonds om 12.00 uur zat ik klaar omdat ieder moment de sale begon.” Het besef dat dit gekkenwerk was, kwam voor Sara op 4 april 2013 toen de Rana Plaza ramp plaatsvond. Een kledingfabriek waar grote ketens als Primark, Benneton en Mango hun kleding lieten maken. Hier zakten meer dan 5000 mensen onder het puin omdat veiligheidsvoorschriften niet waren nageleefd. Sara zag op tv tussen het puin kledingstukken van haar merk liggen. Ik begon mezelf vragen te stellen, vertelt Dubbeldam: “Waarom toch al die kleding? Ik besefte dat ik niet meer met die gekte bezig wilde zijn.” Dubbeldam nam zich voor een maand lang alleen maar duurzame kleding te kopen. Ze realiseerde zich dat er zoiets als ‘prijs perceptie’ is. “Eerst vond ik H&M goedkoop, maar toen Shein zijn intrede deed vond ik H&M opeens duur. Het is een race to the bottom.”

Greenwashing

Dubbeldam verdiepte zich in de cijfers en hield er 9 jaar lang een blog over bij. We kopen ongeveer 46 kledingstukken per jaar, gooien er weer 40 weg en dragen een kledingstuk 7 keer. “Ik schrok van deze getallen.” Dubbeldam stuitte daarbij meermaals op de macht van de algoritmes en manipulaties door Greenwashing. Ze zag advertenties als: ‘H&M Conscious heeft een duurzame lijn en daar kunnen we dus met een gerust hart heel veel kleding van kopen’. Sterker nog, ‘wie de circulaire kleding van de Primark koopt, zorgt er zelfs voor dat de wereld kan blijven draaien’. Deze loze kreten maakte Dubbeldam woedend. “We hebben het hier over een van de grootste vervuilers, waar zijn deze claims op gebaseerd?”. Voor antwoorden moest je een QR code scannen maar de code leverde geen enkel bewijs dus stapte Dubbeldam vorig jaar naar de rechter en kreeg ze gelijk. “Je hebt in de strijd tegen verspilling altijd de neiging om jezelf klein te maken maar nu besefte ik dat ik echt het verschil kon maken. Ik kon gewoon van Primark winnen”.

Anti wegkijkwet

De Kalverstraat is nu echt Sara’s favoriete plek, niet om kleding te kopen maar om de wereld te veranderen. Overal staat kleding uitgestald met de boodschap ‘koop mij’. “Ik zou hier het liefst willen schreeuwen: besef nou toch eens wat voor wereld hierachter zit van vervuiling en uitbuiting waar niets over gecommuniceerd wordt.” Maar merken houden zich angstvallig stil uit angst om op de vingers te worden getikt. Iets dat Dubbeldam ‘Greenhushing’ noemt. Toch is de mode-activiste hoopvol. “Er is een flinke opmars van Vintage gaande, zo worden duurzame initiatieven zichtbaarder tussen de reguliere opties”. Ook is er dit voorjaar door Europarlementariër Lara Wolters de anti wegkijkwetgeving aangenomen. Een wet die grote bedrijven verplicht om inzicht te geven in hun hele productieketen. Ze worden verplicht om misstanden aan te pakken en daarover te rapporteren. Een flinke stap in de goede richting vindt Dubbeldam. We moeten nog wel even geduld opbrengen want de wet gaat pas in 2027 in. In die tussentijd kan de consument zelf veel doen. “Omring je niet teveel met al die koopprikkels; unsubscribe de nieuwsbrieven, gun jezelf een online vrije week en je zal zien hoe snel je koophonger verdwijnt.