Nieuw onderzoek naar impact van gijzeling in Bovensmilde: 'Ik was 7, maar kreeg wel PTSS'

PTSS

De impact van het incident was groot op het leven van Laurà, hoewel ze dat eerst niet doorhad. "Toen ik 24 was, is er bij mij posttraumatische stressstoornis gediagnosticeerd. Het ging toen heel slecht met me. Ik had zelf de link nog niet gelegd met de gijzeling, maar uiteindelijk, door zelf veel onderzoek te doen en door de behandeling, heb ik die link gelegd."

Hoe uitte zich dat? "Ik was student, en toen merkte ik voor het eerst dat het niet meer ging. Ik las hele boekwerken tijdens het studeren, maar ik snapte de vragen bij de toets niet. Veel slapeloze nachten, steeds slechter slapen, paniekaanvallen, moeite hebben met boodschappen doen. Het evolueerde tot een groot probleem."

Jongste

Laura was één van de jongste gegijzelde van die dag: "Ik zat in de eerste klas (groep 3). We zijn daarna weer naar school gegaan, maar er werd toen niet over gesproken." Was er dan helemaal geen nazorg? "In 1977 was het op het gebied van trauma's niet zoals nu. Dat stond toen nog in de kinderschoenen. Er zijn wel ideeën geopperd door psychologen, maar die werden verworpen omdat men dacht: we hebben ons kind weer terug, laten we het gewone leven weer oppakken."

Na het incident kwam iedereen elkaar weer tegen, bijvoorbeeld bij de slager of de supermarkt. Hoe was dat? "De Molukse kinderen werden tijdens de gijzeling uit de klas gehaald, maar werden na de gijzeling gewoon weer in dezelfde klas geplaatst, zonder dat er daarna over werd gesproken. Het was iets groots dat gebeurd was, maar er werd niet over gepraat."

Ook andere schoolgenoten hadden lang last van de gijzeling: "Ik merkte dat ik niet de enige was. Er zijn nog altijd heel veel mensen die er last van hadden in hun leven, in hun relaties, en in hun dagelijks functioneren. Dat verraste mij."

Herdenkingsmonument

Er is daarna nooit geprobeerd om mensen dichterbij elkaar te brengen, dus nam ze het heft in eigen handen: "Er was een groot veld, waar de school stond die bij de bevrijdingsactie enorm beschadigd raakte. Het veld lag er als een grote open plek tussen 'de Molukse wijk' en de 'Nederlandse wijk'. Het was een pijnlijke herinnering, het symboliseerde een open wond in het dorp. Toen heb ik de gemeente gecontacteerd om er een herdenkingsmonument te plaatsen."

Nieuw onderzoek

Nu komt er een groot onderzoek, uitgevoerd door het Nationaal Psychotrauma Centrum. "Ik denk dat het goed is om de schaal van dit voorval te onderzoeken, de grote bevolkingsgroepen die ermee te maken hebben gehad – omwonenden, maar ook de naasten van de kinderen. Het is goed dat er wordt gekeken naar wat de effecten op hun leven zijn geweest, en welke lessen we hieruit kunnen trekken. Als er nog problemen zijn, kunnen mensen aankloppen bij de hulplijn van ARQ."