Ontmoetingen met Desmond Tutu: 'De ruimte lichtte op als hij binnenkwam'

Geert Mak: 'Hij heeft veel rottigheid voorkomen'

Voormalig aartsbisschop Tutu was geen regeringsleider zoals zijn vriend Nelson Mandela. Toch was hij wél een leider, vindt historicus Geert Mak. "Hij heeft ongelofelijk veel rottigheid kunnen voorkomen." Volgens Mak heeft Tutu met zijn woorden van verzoening zelfs een lange burgeroorlog in Zuid-Afrika weten te af te wenden.

De kracht van Tutu zat hem volgens de historicus ook in het feit dat hij een priester was waarin men zich kon herkennen. "Tutu was een echte gezinsman. Hij was overtuigend omdat hij heel aards was en middenin de maatschappij stond."

Twan Huys: 'Hij raakte je aan met zijn energie'

Presentator en journalist Twan Huys interviewde veel groten der aarde, maar zijn ontmoeting met Tutu liet een blijvende indruk achter. "Hij is het lichtend voorbeeld van iemand die je meteen aanraakt met zijn energie", zegt Huys die Tutu in 2012 sprak voor het programma College Tour dat dit weekend werd herhaald.

Dat komt volgens Huys ook door zijn wereldberoemde giggle. "Dat lachje hoorde je steeds voorbijkomen, hoe ernstig de onderwerpen ook waren." Tutu greep de uitzending destijds ook aan om premier Rutte en zijn kabinet aan te spreken op de bezuinigingen op ontwikkelingshulp die werden doorgevoerd. "Hij vond dat een rijk land als Nederland dat niet mocht doen."

Tim de Wit: 'Hij maakte een typisch Tutu-punt'

Voormalig Zuid-Afrika correspondent Tim de Wit herinnert zich hoe Tutu de ruimte kon vullen met humor. "Hij nam de tijd en behandelde iedereen – ook de cameramensen – met alle egards."

De Wit sprak Tutu in 2010 vlak voor de WK voetbal-finale in het land. Hij herinnert zich een "typisch Tutu-punt", een uitspraak met duidelijke boodschap. "Tutu zei: als we een WK kunnen organiseren dan kunnen we verdorie toch ook scholing geven aan al onze kinderen? Of voldoende ziekenhuizen bouwen?"

Volgens De Wit hielp het dat Tutu een kerkleider was en geen politiek leider. "Hij hoefde geen partijbelangen te vertegenwoordig en kon vrij spreken." Net als de apartheidspartij in de jaren ’70 en ’80, was Tutu religieus. "Daarmee konden ze hem weinig maken in tijden van apartheid."

Kathleen Ferrier: 'Hij zag iedereen zoals hij is'

Oud-politica Kathleen Ferrier heeft Tutu meerdere malen ontmoet. Ook zij heeft ervaren hoe de ruimte kon oplichten als hij binnenkwam. "Het bijzondere is dat hij iedereen ziet zoals hij is en in zijn waarde laat."

Volgens Ferrier heeft Tutu met zijn waarheids- en verzoeningscommissies een ontzettend grote bijdrage geleverd aan het verwerken van het apartheidsverleden in Zuid-Afrika. Toch bleek de waarheid op tafel en verzoening, niet automatisch tot een vreedzaam samenleven te leiden. "Ik word daar niet door ontmoedigd", zegt Ferrier die zulke commissies ook graag in Nederland zou zien voor het verwerken van het slavernijverleden. "Het is echt wat we nodig hebben om als samenleving naar een gedeelde toekomst te gaan."