Hoe een groep krakers gelijk kreeg van de rechter

Sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen is Heleen over de Linden, die Russisch studeerde en zich specialiseerde in sanctierecht, bijna dagelijks in gesprek met de media. Een telefoontje van een groep krakers had ze echter niet zien aankomen. "Er zijn wel een paar advocaten in Nederland echt gespecialiseerd in woonrecht, maar dat ben ik absoluut niet", vertelt ze. Toch was het juist een artikel in de krant, dat de krakers op haar pad bracht.

Een bevroren pand

Het pand aan de Vossiusstraat dat door de groep werd gekraakt is namelijk in bezit van de Russische miljardair Volozj, oprichter van de Russische zoekmachine Yandex. Volozj staat op de Europese sanctielijst vanwege zijn connecties met de Russische president Poetin.

"Hij zou nooit zo groot zijn geworden als hij niet bevriend was gebleven met Poetin", legt Over de Linden uit. Ook is zijn zoekmachine Yandex pro-Kremlin. "Alles wat met Oekraïne of met kritiek op de oorlog te maken heeft, komt niet naar boven." Omdat ze Russisch spreekt, heeft ze het kunnen checken.

Doordat Volozj op de sanctielijst staat, is zijn pand bevroren. "Dan mag je eigenlijk niks meer doen zonder toestemming van de overheid, dus ook niet verbouwen en ook niet verhuren", licht Over de Linden toe.

Een zekere winst

Op een nacht in oktober namen de krakers het pand over. Over de Linden: "De volgende ochtend kwamen de klusjesmannen weer. Die waren daar aan het verbouwen." Na een spoed kortgeding stond ze niet veel later in de rechtbank om de krakers te verdedigen. "Bij deze zaak heb ik gezegd: ‘Ik weet zeker dat we deze gaan winnen’. En in hoger beroep hetzelfde. Daar was ik heel erg van overtuigd."

En dat gebeurde, de rechter heeft de krakers in eerste aanleg en in hoger beroep gelijk gegeven. "Geen ontruiming voor leegstand, dat is het criterium bij kraken. Als een rechter zegt: 'Oké, we gaan het ontruimen' en daarna is er geen zicht op hoe dat pand gebruikt gaat worden en wanneer, dan ontruimt hij het niet."

Daarnaast stelde Volozj dat hij op de locatie zou gaan wonen met zijn familie. "Ten eerste is dat geen grond om dan de sancties niet toe te passen. En ten tweede was het volstrekt onaannemelijk." Volozj woont in Israël, is zeer vermogend en mag de EU niet meer in, afgezien van Malta, waarvoor hij een paspoort heeft. "Bovendien was die verbouwing er uitsluitend op gericht om van twee huizen, drie huizen te maken."

Meer op komst

Het gebeurt niet vaak dat krakers voor de rechter gelijk krijgen en ook deze situatie, waarin krakers in het ‘bevroren’ pand mogen blijven omdat sancties worden nageleefd, is uitzonderlijk. 'En dan komen we terug op onze overheid." Het is aan hen om soortgelijke panden te traceren en bevriezen. "Maar ja, er wordt gewoon heel weinig ondernomen in die zoektocht." Dit is daardoor een uniek geval. "Maar er zijn wel andere varianten denkbaar, dus het zou kunnen dat er nog meer aan zit te komen.