Een vuur dat alles moet veranderen - Hoe de Syrische burgeroorlog begon

De cijfers zijn onvoorstelbaar: ruim 6 miljoen mensen moesten hun huis ontvluchten, van wie bijna 4 miljoen die hun moederland achter moesten laten. Vele honderdduizenden doden, onder wie tienduizenden kinderen.

Maar wat nu bijna even moeilijk voor te stellen is: hoe klein en onschuldig het allemaal begon. Met een paar jonge Syriërs die de straat op durfden om zich uit te spreken tegen een onrechtvaardig regime. Groepjes demonstranten vol vuur, die de kick voelden van de opstand, in de hoop dat er eindelijk iets zou veranderen. Een vreedzaam, maar levensgevaarlijk protest waarvan niemand kon bedenken wat het uiteindelijk zou ontketenen.

'Het komt naar Syrië en we gaan met z’n allen!'

Uit onvrede onder burgers startte eind 2010 de Arabische lente in landen als Tunesië, Egypte, Jemen en Libië. Veel Syriërs waren verbaasd over hoe eenvoudig sommige presidenten het veld ruimden. Peshmerge, destijds student in Aleppo, ziet een Syrische revolutie wel zitten: "Het komt naar Syrië en we gaan met z’n allen!"

Maar in Syrië gebeurde er niets. Tot maart 2011, als een groepje Syrische tieners 's nachts leuzen kalkt op de muur van een school. Er staat: "Nu is het jouw buurt, dokter", een verwijzing naar de Syrische president Bashar al-Assad.

De jongeren worden opgepakt, vastgezet en gemarteld. En als hun ouders verhaal gaan halen, krijgen ze te horen: "Vergeet jullie kinderen. Ga naar huis en maak er meer. Als dat niet lukt, breng je vrouw en dan doen wij het voor je." Dit was het startsein voor een golf van vreedzame protesten in het zuiden van Syrië, die zich later verspreidde naar andere steden.

De 14-jarige Heba uit Deir ez-Zor en de 22-jarige Peshmerge uit Aleppo zien verontrustende beelden op sociale media van vreedzame demonstraties die hard worden neergeslagen door het regime van Assad. Toch besluiten ze om zelf ook de straat op te gaan. Peshmerge is Koerdisch, maar de opstanden geven hem een nieuwe identiteit: "Ik voelde me voor het eerst eigenlijk Syriër." Heba beschrijft het begin van de revolutie als een vuur dat alles moest veranderen: "Het voelt echt geweldig. Je voelt de adrenaline rush."

De revolutie

De NTR-radiodocumentaire De revolutie is een portret van deze jonge Syriërs die hun leven op het spel zetten voor verandering. Heba en Peshmerge nemen de luisteraar mee naar het prille begin van de Syrische revolutie; van de eerste weken, toen alles nog mogelijk leek en de tijd erna, toen de protesten een wending namen die niemand zag aankomen.

De Revolutie

De revolutie - Een tweeluik gemaakt door René van Es voor de NTR. Zondagavond op 8 en 15 december om 21.00 uur in Radio Doc op NPO Radio 1.