Buwalda en Beethoven

Maandag was het de geboortedag van Ludwig von Beethoven 249 jaar geleden. Deze dag markeert het begin van het Beethovenjaar, dat eindigt op 16 december 2020 als de componist 250 jaar geleden is geboren.

De mens Beethoven

Dat Beethoven een genie was, daar zijn veel mensen het over eens. Ook dat hij niet per se de gezelligste persoon was. "Hij was een koppige, eenzelvige, niet-behaagzieke man", aldus Buwalda, die zich in de muziek en persoon Van Beethoven verdiepte. "Het was een karakter, maar ook een vreemde man die ineens een lachbui kon krijgen op ongepaste momenten."

De kunstenaar Beethoven

Beethoven was ook de eerste moderne kunstenaar, betoogt Buwalda, omdat hij niet meer in opdracht wenste te werken. "Hij leverde de Missa solemnis twee jaar na de deadline in omdat hij het toen pas goed genoeg vond."

Buwalda houdt van klassieke muziek in de breedte, maar Beethoven springt er wat hem betreft bovenuit omdat hij alle genres mee ontwikkeld heeft. "Zoals de Beatles de popmuziek hebben ontwikkeld."

Een echte kunstenaar ben je pas als je iets nieuws doet. "Bij de jonge Beethoven komt iets binnen en dat ontwikkelt hij door tot een eindproduct dat soms pas 100 jaar later begrepen wordt."

Doof

Het genie van een kunstenaar is dat hij dingen creëert die er nog niet zijn. Hij rukt elegante vaststaande sonatestructuren los en maakt ze ruiger, woester. "Het is bijna zoals hoe Rembrandt schilderde: hij is niet meer alleen op schoonheid uit. Ook op ruwheid."

Buwalda ziet Beethoven als een groots kunstenaar, helemaal gezien het feit dat hij zijn muziek voor de helft doof heeft gemaakt. "Hij componeerde tegen de klippen op." Makkelijk was dat niet, Beethoven is ontzettend depressief geweest toen hij zijn gehoor verloor. "Het is zo ontzettend knap en uiteindelijk is zijn werk nóg aansprekender geworden", zegt Buwalda. "Zijn laatste vijf strijkkwartetten behoren tot het summum van zijn werk."

Luister hier naar het volledige gesprek met Peter Buwalda en Michael van Praag.