50 jaar na de dood van Martin Luther King: waarom hebben we nog steeds witte en zwarte scholen?

"Het heeft niet heel letterlijk met discriminatie te maken. Het heeft te maken met schoolkeuze. In Nederland kunnen wij onze eigen scholen kiezen en dat heeft tot gevolg gehad dat mensen de eigen soort zoeken, als ik het heel flauw mag zeggen. En dat heeft ervoor gezorgd dat kinderen van verschillende afkomsten elkaar nauwelijks meer tegenkomen op school", legt Anja Vink uit. In 2010 schreef zij het boek Witte zwanen, zwarte zwanen over het ontstaan en de gevolgen van onderwijssegregatie.

Gastarbeiders

De term zwarte school wordt officieel niet gebruikt en etniciteit is geen factor meer om te bepalen of iemand een achterstandsleerling is. Toch weet iedereen waar je het over hebt als je praat over een zwarte school: een school met relatief veel kinderen van een niet-westerse afkomst. Deze scholen zijn ontstaan in de jaren 70. Gastarbeiders lieten steeds vaker hun gezin naar Nederland komen en die kinderen moesten hier ook naar school. Doordat ze vaak bij elkaar in de buurt wonen én doordat bepaalde scholen in het kader van Onderwijs in Eigen Taal en Cultuur (OETC) buitenlandse docenten aannemen, krijgen sommige scholen veel migrantenkinderen en andere juist niet.

Vooroordelen

Zwarte scholen hebben al snel een slecht imago. Aanvankelijk wordt vooral de taalachterstand door witte ouders als reden genoemd om hun kinderen naar een andere school te brengen. Inmiddels blijkt uit onderzoek dat er geen significant verschil is tussen de prestaties van witte, zwarte of gemengde scholen, als je andere factoren laat meewegen. Zoals het opleidingsniveau van de ouders. Dat heeft meer invloed op de prestaties van het schoolkind dan de school waarop dit kind zit. "Eigenlijk is het een scheiding tussen laagopgeleid en hoogopgeleid en die uit zich met name in de steden, in kleur", zegt Anja Vink. We verbinden de prestaties van een school dus onterecht aan de kleur van de kinderen op die school.

Wervingsacties en overheidsbeleid

Zowel ouders van witte kinderen, als van zwarte kinderen, schoolbesturen en kinderen zelf voeren actie om ervoor te zorgen dat scholen meer een afspiegeling worden van de buurt. Politici blijven huiverig om verplichte spreiding toe te passen, maar sinds een paar jaar hanteren een aantal grote steden wel selectie op basis van postcode. Wellicht leidt dit er uiteindelijk toe dat we ook in Nederland de droom van Martin Luther King kunnen naleven.

Meer informatie, inclusief televisiereportages over dit onderwerp vind je op NPO Focus.