Schrijfster en verloskundige Bahareh Goodarzi: 'Biologisch gezien doet het er niet toe wat iemands etniciteit is'

Eén van de voorbeelden van ongelijkwaardige geboortezorg die Bahareh Goodarzi bespreekt in het boek 'Baren buiten de box' is dat zwarte mensen of mensen van kleur beter tegen pijn zouden kunnen dan witte mensen. Iets dat niet alleen feitelijk onjuist is, maar ook gevaarlijk kan zijn, omdat zorgverleners dit als waarheid aannemen.

Hier tegenover staat dan weer dat ook uit onderzoek is gebleken dat zwarte mensen of mensen van kleur vaker een keizersnede krijgen, omdat men er vanuit gaat dat zij minder goed vulvair kunnen bevallen. Volgens Bahareh zie je dit veel terug, zij zegt hierover: 'Het is een bevestiging dat de rassentheorie, die ten tijde van het kolonialisme en de slavernij werd gehandhaafd, achterhaald is. Toch komt deze feitelijk onjuiste theorie nog terug in lesstof die vandaag de dag gebruikt wordt in de zorg. Het zit diep verweven in de protocollen en richtlijnen.'

Racistisch rekenmodel

Bahareh illustreert haar voorbeeld door uitleg te geven over een rekenmodel dat wordt gebruikt om te voorspellen hoe groot de kans is om vulvair te baren nadat er bij een eerdere baring een keizersnede heeft plaatsgevonden. Zorgverleners gebruiken dit rekenmodel om goed advies te kunnen geven, maar hebben geen idee dat dit model racisme in de geboortezorg in de hand werkt. Bahareh licht toe: 'Als je wordt ingedeeld in de categorie “wit of Nederlands” komt er uit het model een hogere kans op een vulvaire baring. Stel dat het model voor mij ingevuld zou worden, dan geeft het mij een lagere kans om vulvair te baren, omdat ik geboren ben in Iran. Inmiddels weten we door het onderzoek van zwarte wetenschappers dat deze kennis achterhaald is.'

Volgens de schrijver gaat de gemiddelde zorgverlener er vanuit dat het model klopt, maar zijn zij niet op de hoogte van hun onbewuste bijdrage aan racisme in de geboortezorg. 'Het rekenmodel is racistisch, niemand heeft een idee, maar het wordt de hele tijd gebruikt. Daarnaast maken mensen van kleur al hun hele leven lang racisme en de gevolgen daarvan mee. En dan worden zij ook nog eens onnodig blootgesteld aan een medische interventie, waarvan het heel goed is dat we die hebben, maar waarvan die waarschijnlijk helemaal niet nodig is op dat moment. Het zou niet uit moeten maken wat iemands etniciteit is, omdat het er biologisch gezien niet toe doet.'

Bahareh ziet het als haar verantwoordelijkheid als vroedvrouw, wetenschapper en docent om dit soort zaken te laten zien. Zodat zij de gemarginaliseerde groep in hun kracht kan zetten. 'Ik doe dit echt niet om mensen bang te maken. Ik wil laten zie dat het tijd is dat de zorg moet gaan reflecteren. We doen iets wat we niet willen, maar om eruit te komen moeten we erkennen dat dit soort praktijken bestaan. Alleen met die erkenning kan je dingen gaan veranderen.'

Obstetrisch geweld

Eén van de geïnterviewden in het boek 'Baren buiten de box' is filosoof en verloskundige Rodante van der Waal. Zij promoveert binnenkort op het onderwerp obstetrisch geweld en heeft hier onderzoek naar gedaan in Nederland. Bahareh vertelt dat obstetrisch geweld inhoudt dat er dingen met een barend persoon worden gedaan of hem/haar/hen zaken onthouden worden, zonder dat die persoon dat weet of wil. Denk hierbij aan het niet verkrijgen van informatie, maar bijvoorbeeld ook een keizersnede ondergaan zonder dat de barende dit wil.

Op de vraag wat ervoor zorgt dat er nog te vaak niet goed genoeg naar de barende persoon geluisterd wordt, zegt Bahar: 'Het is een lastige en complexe vraag die wat mij betreft uitkomt bij een vraag als: wat zorgt ervoor dat er nog femicide bestaat of dat vrouwen verkracht worden? Het is een systemisch institutioneel probleem.'

Volgens de schrijver denken zorgverleners namelijk oprecht dat zij goed werk doen door te handelen, waarbij zij een stuk verantwoordelijkheid op zich nemen en 'je je af kunt vragen of die bij zorgverleners ligt.' Goodarzi geeft aan dat veel zorgverleners zich nog te weinig realiseren dat er ook nadelen zijn aan het doen. 'We associëren doen, en daarmee bedoel ik het nemen van interventies, zoals een knip zetten, met veiligheid. Daarom bestaat er ook die schijnveiligheid rondom ziekenhuisbaringen. We moeten ons realiseren dat al dat doen soms ook onveilig is en dat er heel veel diversiteit bestaat in wat mensen willen, wat goed voor hen is en dat dit heel persoonlijk is. Het is heel belangrijk dat mensen in hun eigen context, volgens hun eigen normen en waarden kunnen baren.'

Nieuwsgierig geworden naar het hele gesprek met Bahareh Goodarzi over haar boek 'Baren buiten de box'? Beluister/bekijk dan het hele gesprek via de link!