'We hoeven niet bang te zijn dat vogels massaal het loodje gaan leggen'

De ijsvogel heeft het het moeilijkst in deze kou. Die is namelijk voor zijn voedsel afhankelijk van vis en nu met een ijslaag op het water geen eten kan vinden. Algemeen geldt wel: hoe kleiner een vogels is, hoe groter het probleem. "Dat heeft te maken met de verhouding tussen volume en lichaamsoppervlak", zegt Arnold van den Burg, "met een klein volume verliest een vogel relatief veel warmte via z'n lichaamsoppervlak."

Daarnaast: hoe groter een vogel is, hoe minder energie hij nodig heeft. "Een lichaamstemperatuur van 40 graden vasthouden kost veel energie. Die energie wordt net als bij ons mensen door de lever gegenereerd", legt Van den Burg uit.

Klein zijn heeft voordelen

"Een reiger die langs de kant van de sloot staat te wachten op een prooi heeft een ander energiebudget dan een goudhaantje dat actief naar insecten zoekt. Die reiger heeft dus relatief minder energie nodig, maar absoluut juist méér. Die reiger kan één dikke vis vangen en dan is ie klaar. En anders valt ie om of moet ie weg naar een andere plek om te eten. Een goudhaantje haalt nog steeds overal insecten vandaan, of eitjes van bladluizen. Dus het heeft ook voordelen om klein te zijn", aldus Van den Burg.

Vogels met een breed dieet

Dan zijn er ook nog vogels die bessen eten, zoals lijsterachtigen en spreeuwen, vogels die opportunistisch een breed dieet hebben. "Er zijn overigens maar weinig soorten die met suikers uit bessen uit de voeten kunnen", zegt Van den Burg. Bijvoorbeeld midden op de Veluwe moeten die soorten het hebben van woelplekken van wilde zwijnen. "Dat is een mooi ecosysteem voor vogels, met kleine insecten voor roodborstjes en merels. Insectenvoer is beter verteerbaar." Vogels die kunnen switchen van het ene naar het andere soort voedsel zijn natuurlijk in het voordeel.

Volgens Van den Burg hoeven we niet bang te zijn dat vogels massaal het loodje gaan leggen. "Tot nu toe hebben we een redelijk zachte winter, met veel soorten gaat het goed, er is geen reden om te denken dat de bulk van de vogels niet in goede conditie de winter doorkomt."

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.