Dit zijn de boeren van de toekomst

Op Schiermonnikoog gaan zeven boeren de strijd met stikstof aan. De stikstofdepositie in Schiermonnikoog is hoog. Dat komt met name doordat de zeven op het eiland gevestigden boeren met hun bedrijf vlak naast het natuurgebied zijn gelegen. Dus toen de provincie Friesland aankondigde dat er maatregelen genomen dienden te worden om de uitstoot op het eiland te verminderen, kwam dat niet als een verrassing.

Zeven boeren op Schiermonnikoog

De provincie had als oplossing bedacht dat een van de boeren het bedrijf moest opgeven. Dat vonden de boeren niks en kwamen met een beter idee: een inkrimping van de veestapel met 35%, maar met behoud van de zeven boeren. Om het boeren daarnaast nog rendabel te maken willen de boeren een kaasbedrijf starten, zodat ze niet aan inkomsten hoeven in te leveren.

Het plan ligt helemaal klaar, maar ze moeten nog veel geduld hebben de boeren; het moet nog goedgekeurd worden door de Europese Commissie. Dat kan nog wel een jaar duren.

Annette Harberink zet koeien in voor beter systeem

Annette Harberink is ook één van deze boeren van de toekomst. Zij behoort met haar biologisch-dynamische melkveehouderij tot de kleine groep van 150 biologisch-dynamische boeren in ons land. Zij wilde altijd al boer worden en "de wereld redden". Ze komt zelf niet uit een boerenfamilie en heeft haar boerderij van de grond af opgebouwd.

In de uiterwaarden van de IJssel, vlak boven Deventer, staat sinds vijf jaar haar boerderij: de Keizersrande. Op de natuurboerderij bedrijft Annette Harberink landbouw voor een betere wereld. Haar boerderij staat namelijk volledig ten dienste van de natuur- en landschapswaarden binnen het hele gebied. Bij biologisch-dynamische landbouw is er sprake van een een gesloten kringloopproces: zonder aanvoer van veevoer of meststoffen.

'We moeten van elkaar leren'

Haar boerderij bevindt zich in Natura 2000 gebied. "Eigenlijk hebben mijn koeien de taak om mee te werken aan het natuurbeheer." Zo eten ze bijvoorbeeld het hooi op dat van een glanshaverhooiland afkomt. Dat is een natuurtype waarop verschillende soorten voorkomen. Harberink: "Dat is geen hooi waar ze veel melk van gaan geven. Ik ben ook niet bezig met hoe ik de tank vol krijg, maar hoe ik de koeien kan inzetten voor een beter systeem."

Harberink: "Ik snap ook best dat sommige boeren denken 'en wat nu?' het volgende op het volgende." Ze zegt dat je niet van alle boeren kunt verwachten dat ze een neventak beginnen, "dat ze van hun melk ijs maken bijvoorbeeld." Harberink hoopt wel op meer samenwerking tussen de boeren: "We moeten van elkaar leren en er moet snel geld worden uitgetrokken voor de transitie, want we hebben haast."

Akkerbouwer Piet Hermus: 'Alleen samen red je de wereld'

Akkerbouwer Piet Hermus vindt dat er bruggen moeten worden gebouwd: bruggen tussen de boeren en de maatschappij, bruggen tussen burgers en boeren en bruggen tussen boeren en klimaatactivisten. "Want alleen samen red je de wereld", aldus Hermus.

Hermus noemt zich een inboerling, een boer wiens voorouders al boerden in Brabant en van wie de grond al eeuwenlang in familiebezit is. En daar is hij trots op, op de zeeklei waarop hij aardappelen, bieten en penen teelt. Maar hij merkt dat zijn land steeds vaker onder water loopt, waardoor zijn oogst verzuipt. Dat het door het klimaat komt, daar is Piet Hermus van overtuigd, en dat er dus iets moet worden gedaan dat weet hij helemaal zeker.

Melkboer Klaas de Lange werkt samen met de natuur

Melkboer Klaas de Lange wilde de producten van zijn melkkoeien zelf op de markt brengen en gooide daarom 30 jaar geleden het roer om. Het kostte hem uiteindelijk heel wat jaren maar het is hem gelukt. In het begin trok hij zelf in alle vroegte met verse melk naar het westen van het land. Nu rijden er vrachtwagens dagelijks heen en weer.

Natuurgebied de Weerribben is zijn achtertuin. Dat betekent dat hij goed moet samenwerken met de terreinbeheerders van de natuurgebieden om hem heen. Geen probleem voor De Lange: hij werkt in het mooiste gebied van Nederland zo zegt hij zelf.

Zijn koeien hebben "het beste voedsel wat zorgt voor een heerlijke biologische melk. Als mensen zijn we passanten, we moeten dus zo goed mogelijk met de natuur omgaan. Dan kunnen onze kinderen er ook nog van profiteren." Als lid van LTO doet hij zijn best er voor te zorgen dat de boeren in het huidige stikstofdebat niet de hakken in het zand zetten, maar helpen om de natuur in stand te houden.

Annechien ten Have

Geen zeugen die vastliggen aan een riem, maar door hun hok kunnen scharrelen en zo contact kunnen maken met hun biggetjes: het dierenwelzijn is wat varkensboer Annechien ten Have drijft. Haar varkens moeten naar buiten kunnen.

Het vlees wordt verkocht met twee sterren van het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming. Overigens zijn er in Nederland ook enkele varkensboeren die drie sterren hebben. Onder meer enkele biologische varkensboeren.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.