Zo gemakkelijk geven we onze geheimen prijs

Pakketjes die verstuurd worden voordat je besteld hebt of een supermarkt die 'raadt' dat je zwanger bent. Bedrijven weten steeds meer van ons, doordat we onze data delen in ruil voor 'gratis' diensten. Gedachtenillusionist Jochem Nooyen maakt een theatervoorstelling over privacy en zet zijn 'trucs' in om te laten zien hoe eenvoudig we onze geheimen prijsgeven.

Pot augurken verraadt zwangerschap

George Orwell beschreef in het boek 1984 al hoe de overheid alles van ons zou weten – zelfs onze gedachten. Dat doembeeld lijkt steeds realistischer nu bedrijven aan de hand van onze data, zoals koopgedrag en locatiegegevens, ons gedrag steeds beter kunnen inschatten én voorspellen.

Zo kocht een vrouw met een bonuskaart een pot augurken. Door het veranderde koopgedrag kon de supermarkt de zwangerschap van de vrouw 'raden', waarop de klantenservice besloot een zwangerschapspakket thuis te sturen. De vader nam nietsvermoedend het pakket aan, de vrouw woonde nog thuis, en leerde zo dat zijn dochter zwanger was.

Ook Google weet door ons zoekgedrag hoe het met ons gaat – bijvoorbeeld door medisch-gerelateerde zoekopdrachten. Nooyen: "Als je googelt, krijg je dan antwoord of geef je een antwoord?"

Kleine lettertjes

Wie naar de voorstelling van Nooyen gaat, gaat ermee akkoord data te delen en mee te werken aan experimenten. Dat staat in de kleine lettertjes op de tickets. In de studio van Spraakmakers Geeft Nooyen een kleine demonstratie van experimenten die hij inzet:

Bezorgen vóór bestellen

Het online warenhuis Amazon denkt al een stap verder en kocht een patent waardoor het anticiperend mag bezorgen. Het bedrijf weet van een gebruiker dat deze bijvoorbeeld eerst vijf keer een product bekijkt en de zesde keer besteld. Nu mogen en kunnen ze het pakketje alvast toesturen voordat je daadwerkelijk besteld hebt.

"Privacy is de illusie van deze tijd. Terugkijkend in de geschiedenis dachten mensen vaak dat ze geen privacy meer hadden, maar dat kan tóch nog altijd een stapje verder." Nooyen wil met zijn voorstelling mensen bewust maken van de data die ze bewust of onbewust delen. "Data is het nieuwe goud en wij zijn de mijnwerkers die de data minen."