De Nederlandse bewaaksters van Auschwitz

Een Nederlands meisje van 22 dat kampbewaakster wordt in Auschwitz. En ze is niet de enige. Wat hebben deze vrouwen gedaan, wat vertelden ze hun kinderen en hoe kijken de slachtoffers van nu naar de daders van toen?

25.000 Nederlanders zijn in de Tweede Wereldoorlog bij de Waffen SS. 24 worden bewaker van vernietigingskamp Auschwitz. Onder hen zijn negen vrouwen. Wie waren die vrouwen? Waarom gingen ze naar Auschwitz? En wat hebben ze daar gedaan? In de podcastserie ‘De Nederlandse bewaaksters van Auschwitz’ van AVROTROS en NPO Radio 1 gaan historisch onderzoeker Stijn Reurs en EenVandaag-verslaggever Harm van Atteveld op zoek naar het verhaal achter de namen die opduiken uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging in Den Haag.

De vrouwen om wie het gaat blijken allemaal overleden, maar van enkele van deze vrouwen speuren de podcastmakers de kinderen op. Wat weten zij over het verleden van hun moeder? En hoe oordelen zij over het verleden van hun moeder? De gesprekken met de nazaten van de voormalige Aufseherinnen, de zoektocht van Reurs en Van Atteveld en het levensverhaal van de vrouwen nemen de luisteraar mee naar een duister verleden dat doorwerkt tot de dag van vandaag. Dat verleden komt tot leven door indringende interviews met overlevenden van Auschwitz, waarin ze vertellen over de landgenoten die hen bewaakten in het vernietigingskamp.

De publicatie van de podcast op 1 januari 2025 valt samen met de opening van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging in het Nationaal Archief in Den Haag. Op die dag wordt dit archief namelijk openbaar toegankelijk voor het grote publiek. Het bevat de dossiers van meer dan 300.000 Nederlanders die ‘fout’ waren in de Tweede Wereldoorlog. Het archief is een venster op een onderbelichte bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis, waar de familiegeschiedenis van vele Nederlanders in een ander licht komt te staan.