Kees Boonman | Barcelona, Brexit en Baudet

Premier Rutte laat zich door niets en niemand gek maken en gaat deze week in de Tweede Kamer uitleggen waarom het Regeerakkoord de titel draagt Vertrouwen in de Toekomst. Met die titel is natuurlijk niks mis, ook al had het net zo goed Morgen weer een dag kunnen heten.

Interessanter is de vraag wie er precies nog meer, behalve dan de coalitie, vertrouwen in de toekomst heeft.

De klagende burger is van alle tijden

Sla het rapport ‘De Wil van het Volk' van de Adviesraad Internationale Vraagstukken open, of blader door de Probleemverkenning van de Staatscommissie Parlementair Stelsel en je leest dat er eerder wantrouwen dan vertrouwen bij de burger is.

De klagende burger is van alle tijden en dat bij een volle tram, lange files en een zware regenbui de schuldvraag bij de politiek wordt gelegd, is evenmin nieuw. Het burgerongenoegen van nu is meer divers, complexer en uit zich onvoorspelbaar.

Neem nu de onrust in Catalonië. Wie de Spaanse geschiedenis kent, vindt zeker verklaringen waarom Madrid niet hetzelfde is als Barcelona. En wie een dag de Costa Brava inruilt voor een bezoek aan het stadje La Jonquera, vlakbij de Franse grens, kan daar in het Herdenkingsmuseum bijna voelen hoeveel leed de geschiedenis heeft voortgebracht.

De verweesde samenleving

Maar het 'Si' voor onafhankelijkheid in Barcelona heeft ook een andere voedingsbodem: de gevolgen van de bankencrisis, werkloosheid, corruptie en vooral de landelijke (partij-)politiek die de burger uit het oog is verloren. Steeds vaker blijkt uit onderzoeken dat de burger zich gekoeioneerd voelt door het ongrijpbare. En dat ongrijpbare is een cocktail van politiek, de staat en algoritmen van de grote techbedrijven. Simpel samengevat: wij zijn er voor hen in plaats van dat zij er voor ons zijn. Pim Fortuyn noemde dat bij ons al heel lang geleden de verweesde samenleving.

In Barcelona is Madrid de vijand en in het Verenigd Koninkrijk behoren Brussel en de Europese Unie tot het vijandsbeeld. En dat ongenoegen werkt als krachtvoer voor allerlei extreme bewegingen die als doel hebben het bestel onderuit te trekken, van de wereldburger weer een kleinburger te maken en vervolgens zelf macht over te nemen.

Eerst zien, dan geloven

In Barcelona zie je rechtse nationalisten, extreem linkse dromers en krakers hand in hand over straat lopen. En de teleurgestelde burger maar denken dat ze eindelijk gehoord worden. De Britten denken intussen dat na de Brexit hun grondgebied weer het 'Empire' uitstraalt.

En ook bij ons hier om de hoek, op het Binnenhof, hebben we Thierry Baudet, die kiezers mooi weer en rust in eigen voortuin belooft. Vervolgens kunnen wij weer een stijgende peiling voor Baudet en Hiddema melden. Het wordt een hele klus voor Rutte 3 de burger te doen laten geloven dat er reden is vertrouwen in de toekomst te hebben. Eerst zien, dan geloven: zo is het gezegde.

Kees Boonman is politiek commentator voor Radio EenVandaag en presentator van het politieke radioprogramma Kamerbreed.