Waarom is een draagbare kunstnier zo moeilijk te ontwikkelen?

Wereldwijd zijn er miljoenen nierpatiënten, dus een draagbare kunstnier zou zeer welkom zijn. De standaard spoelmachines wegen zo’n zeventig tot honderd kilo, en hebben nog eens ruim honderd liter spoelvloeistof nodig. Deze patiënten moeten daarom elke keer naar een dialysecentrum om de afvalstoffen uit hun bloed te laten filteren.

Inmiddels bestaat er een apparaat dat ongeveer tien kilo weegt en daarnaast nog een aantal liters spoelvloeistof nodig heeft. Echt draagbaar is het dus nog niet, maar wel transporteerbaar. Dat kan de kwaliteit van leven van patiënten al sterk verbeteren. Ze hoeven bij het kiezen van hun van vakantiebestemming bijvoorbeeld geen rekening meer te houden met de aanwezigheid van een dialysecentrum.

Bottleneck: reiniging van de spoelvloeistof

Het grote probleem bij de ontwikkeling van een draagbare kunstnier is de reiniging van de spoelvloeistof, zodat die steeds opnieuw gebruikt kan worden. In het ziekenhuis wordt de spoelvloeistof na gebruik gewoon weggespoeld, maar dat is bij de draagbare variant geen optie. De problemen met het recyclen van de vloeistof maken dat het op dit moment nog niet mogelijk is om kleinere, echt draagbare kunstnieren te maken.

Wie ontwikkelde de eerste kunstnier?

De Nederlandse jonge arts Willem Kolff ontwikkelde tijdens de Tweede Wereldoorlog de eerste kunstnier. Hij werd daartoe aangezet doordat in 1938 zijn eerste patiënt stierf door nierfalen. Met zijn machine en de opvolgers daarvan zouden uiteindelijk miljoenen levens worden gered. In de jaren zeventig ontwikkelde hij ook de eerste ‘draagbare’ kunstnier. Het apparaat woog 5 kilo, en had daarnaast nog eens zo’n twintig liter spoelvloeistof nodig. Niet echt draagbaar dus, hooguit transporteerbaar.

Heel weinig Nederlanders kennen Willem Kolff van naam, ondanks zijn belangrijke werk. Hoe komt dat eigenlijk? NPO Focus zocht het uit.

Gerritsen hoopt dat het op termijn – wellicht nog tientallen jaren vanaf nu – zelfs mogelijk wordt om implanteerbare kunstnieren te maken, zodat je de kunstnier niet meer buiten je lichaam hoeft mee te nemen. Maar voorlopig blijft de relatief zware kunstnier de enige optie voor mensen die niet steeds naar een dialysecentrum willen.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap