Kan de wetenschap echt de stem van Rembrandt reconstrueren?

"Niemand, behoudens mijzelve, kan skilderen als Rembrandt", horen we de gereconstrueerde schilder zeggen in het Rijksmuseum. Het is het resultaat van een bijzondere zoektocht naar Rembrandts stem, waar experts vanuit verschillende vakgebieden bij betrokken waren.

Met behulp van computeralgoritmes brachten onderzoekers onder leiding van de Amerikaanse professor Rita Singh het vermoedelijke stemgeluid van Rembrandt in kaart. Daarvoor maakten ze onder andere een 3D-reconstructie van zijn schedel, op basis van zelfportretten.

Van tekeningen naar bot

Volgens de onderzoekers zelf is de stemreconstructie vrij goed gelukt. Maar is het echt mogelijk om op deze manier te weten te komen hoe iemand heeft geklonken? David van der Vloed, forensisch spraakonderzoeker bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), heeft zo zijn twijfels, vertelt hij in Nieuws en Co. "Zoals die stem nu gereconstrueerd is, van tekeningen naar bot, en dan bij dat bot er weke delen tussen fantaseren, en daar dan vervolgens nog iets van zeggen over hoe die stem die daar doorheen klinkt dan geklonken heeft… Daar zit wel zoveel onzekerheid in, je kunt niet zeggen dat dit zeker de stem van Rembrandt is."

Meer dan anatomie

Het reconstrueren van een stem is erg lastig, vertelt Van der Vloed, ook doordat er allerlei factoren meespelen in hoe iemand klinkt. Niet alleen de vorm van de schedel en het gebit zijn van invloed, maar ook bijvoorbeeld omgevingsfactoren en gedrag. "Met anatomie kom je een eind, maar je hebt dan lang niet alles te pakken."

Hoe werd Rembrandt onze grootste schilder? En wat maakt zijn schilderkunst zo bijzonder? Lees meer in deze special van NPO Focus.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap