Wetenschap & Techniek

Hubble filmt lichtecho van supernova

foto: NASA, ESA, en Y. Yangfoto: NASA, ESA, en Y. Yang

Nieuws
Hubble filmt lichtecho van supernova

NASA heeft fraaie beelden gepubliceerd van een lichtecho. Dit fenomeen, dat lijkt op de rimpeling van een steenworp in een vijver, ontstaat wanneer een ster explodeert in een stofwolk.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Bovenstaande video toont een lichtecho, een ring van licht die zich een weg baant door een stofwolk na een supernova-explosie. Als een ster explodeert komen er gigantische hoeveelheden licht vrij, die we normaal gesproken zien als een heldere stip aan de hemel. Die stip is het licht dat precies onze kant op komt, maar het licht van zo’n supernova vliegt alle kanten tegelijk op. Als een supernova zich in een stofwolk bevindt, weerkaatst zijwaarts licht ook nog via dat stof naar ons toe. Net zoals lichtshows in clubs pas goed zichtbaar zijn als de rookmachine is aangezet.

Een echo van licht in plaats van geluid

Het effect van dit vele licht dat een supernova uitzendt, is dat het omringende stof in een uitdijende cirkel oplicht. Deze rimpeling wordt een lichtecho genoemd. Net zoals een ‘gewone’ echo van geluid een weerkaatsing is die later aankomt dan het rechtstreekse geluid, is de licht-echo een latere reflectie van de lichtuitbarsting zelf.

Deze lichtecho is veroorzaakt door supernova SN 2014J, een exploderende ster die bij toeval werd ontdekt in januari 2014. Omdat de supernova relatief dichtbij was, is die veel bestudeerd. Sinds de ontdekking heeft de Hubbletelescoop verschillende opnames gemaakt van SN 2014J, die nu achter elkaar gezet zijn in een video. Hierin is de lichtecho goed te zien.

Hoe ontstond deze supernova?

SN 2014J is een type supernova van een witte dwerg en een tweede ster die vlak om elkaar heen draaien. Een witte dwerg is het kleine restant van een ster die aan het eind van zijn leven de meeste materie van zich heeft afgestoten. Een witte dwerg kan als onderdeel van een nauwe dubbelster materie ‘opslurpen’ van zijn buurman. Als de witte dwerg dan te veel massa opneemt, klapt die door de zwaartekracht in elkaar en explodeert vervolgens: een supernova.

Door de heftige explosie en het vele licht dat daarbij vrijkomt, zien we zo’n kleine ster plotseling als een ‘nieuwe’ ster aan het firmament. Hieraan dankt de supernova ook zijn naam, ‘nova’ is het Latijnse woord voor ‘nieuw’. In de tijd dat we nog niet begrepen dat een supernova eigenlijk een oude ster aan het eind van zijn levenscyclus is, kreeg het fenomeen de ‘nieuwe’ naam.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).