Helaas, de knobbelzwaan is helemaal niet monogaam

“We weten op grond van dat ringenonderzoek dat die monogamie eigenlijk een fabeltje is", vertelt Eggenhuizen. "Voor veel mensen is dat een enorme teleurstelling om te horen. We zien dat er een scheidingspercentage is van tussen de 10 en 20 procent.”

Dat valt toch nog wel mee? “Maar dat is van jaar op jaar. Dus na een aantal jaren is nog maar een fractie van alle paren bij elkaar. We willen zo’n grote statige witte vogel graag als voorbeeld nemen, maar daar valt dus nog wel wat op af te dingen.”

Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat de knobbelzwaan serieel monogaam is, en dus eigenlijk een heel hippe vogel. Maar er blijkt iets anders te zijn waar zwanen wel degelijk vaak hun leven leven trouw aan zijn.

“Wij denken dat de vogels trouwer zijn aan een bepaald territorium”, gaat Eggenhuizen door. “Als je partner ook trouw is aan dat territorium, dan blijf je bij elkaar. Dus de knobbelzwanen zijn veel meer verknocht aan hun omgeving dan aan hun partner.”

Stadsvogel

Eggenhuizen schreef een boek over zijn voorliefde voor natuur in de stad en de zwaan in het bijzonder, genaamd De Knobbelzwaan. Als stadsecoloog in Almere doet hij veel onderzoek naar onder andere deze zwaan. “Wij volgen alle 35 tot 50 nesten die we in Almere hebben – hoeveel eieren er gelegd worden, hoeveel er uit komen, hoeveel jongen daarvan groot worden en mee gaan doen aan de reproductie, en we ringen heel veel vogels.”

Waarom houdt de zwaan eigenlijk zo van de stad? “De stad heeft een flink aantal voordelen. In de winter is het in de stad warmer, en zijn de overlevingskansen dus beter. Mensen hebben ook altijd wel een korstje brood over. In nieuwe steden als Almere zijn ook veel rietrijke oevers, waar ze in kunnen broeden. En er zijn genoeg waterplanten en gras, het belangrijkste voedsel voor zwanen.”

Echt parkbeest

Onder vogelaars is de zwaan niet bepaald een geliefde vogel. Hoe komt dat? “Ik ben ook als 12-jarig knaapje begonnen met vogelen, en eigenlijk krijgen wij steeds te horen dat zwanen hier niet van nature voorkomen. Dat het nakomelingen zijn van gekweekte of gehouden vogels. Echte parkbeesten. Dat beeld is nu langzaam aan het kantelen. Daar hoop ik met mijn boek ook aan bij te dragen, want het is gewoon een soort als alle andere diersoorten. En een heel mooi icoon van stadsnatuur.”