Maurice de Hond: vier koplopers in peilingen kunnen allemaal grootste worden

In de meest recente peiling van De Hond gaan VVD en PVV aan kop met ieder 26 zetels. NSC en de linkse combinatie GroenLinks-PvdA volgen op drie zetels afstand (23). "Denk maar dat ze allemaal rond de 25 zetels staan. Vanavond komt een peiling van I&O. Ik kondig aan: ook daar gaat de PVV vijf zetels omhoog", zegt De Hond.

De peiler komt morgen met zijn laatste peiling voor de stembusgang. Hij sluit niet uit dat er nog verschuivingen plaatsvinden. "Als je kijkt waar er nog ruimte is, dan is dat bij GroenLinks-PvdA. Ze kunnen nog wat leegzuigen bij de linkse partijen en een beetje uit het midden. NSC heeft nog ontzettend veel ruimte aan de onder- en bovenkant, daar kan het twee kanten op."

De VVD houdt kiezers vast, maar snoept niet veel stemmers weg bij andere partijen, denkt De Hond. Als VVD en NSC in debatten vandaag en morgen benadrukken (liever) niet met Wilders te willen regeren, kan de PVV profiteren. "Kiezers die het standpunt van Wilders rondom migratie steunen en waarbij de weerstand tegen de PVV verminderd is", zullen dan op Wilders stemmen, denkt De Hond. "De weerstand tegen GroenLinks-PvdA is bij die kiezers beduidend groter."

Kritiek

In de laatste peiling van De Hond stijgt de PVV vijf zetels ten opzichte van de peiling daarvoor. Kiezers zijn sceptisch, want in 2021 peilde De Hond vlak voor de stembusgang zeven zetels te veel voor Wilders. "In 2010 waren het vier zetels te weinig. Crucialer is de verschuiving van week tot week", reageert De Hond.

"Wilders stond in juni bij mij nog op tien zetels. I&O gaf hem vorig weekend 20 zetels, toen stond ik op 21. Het is gewoon een reële verschuiving", zegt hij. De Hond erkent dat de stijging van Wilders tamelijk uniek is. "In de laatste twintig jaar heb ik drie of vier keer zo’n grote verschuiving in korte tijd gezien."

De Hond verklaart de stijging van Wilders door zijn recente mediaoptredens. "De echte gamechanger is geweest dat Wilders dominant op de televisie is gekomen, met een onderwerp waar een behoorlijk deel van midden en rechts gewoon achter staat en waar andere partijen geen adequaat antwoord op hebben."

De Hond weet naar eigen zeggen dat hij een grote verantwoordelijkheid heeft, omdat zijn peilingen de verkiezingsuitslag kunnen beïnvloeden. Maar dergelijke verschuivingen kunnen plaatsvinden, beklemtoont hij. "Toen Wouter Bos in 2002 namens de PvdA meedeed aan een debat, kreeg ik de cijfers binnen en belde ik de technici. Ik vroeg: jongens, zijn we gehackt? Hij stond zwaar achter op Jan-Peter Balkenende, maar in één of twee weken was hij bijna net zo groot als het CDA geworden."

'Stijging Wilders niet door Yeşilgöz'

Volgens De Hond komt de stijging van Wilders in de peilingen niet doordat VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz de deur voor een samenwerking met de PVV op een kier heeft gezet. "Absoluut niet", zegt hij. "Wat Wilders over migratie zegt, is een opvatting die redelijk breed in het midden en op rechts leeft", benadrukt De Hond.

Doordat Wilders ogenschijnlijk milder is tijdens deze campagne, heeft de PVV-lijsttrekker zichzelf "acceptabeler gemaakt" voor kiezers, denkt hij. "Een deel van de kiezers die hetzelfde standpunt heeft als Wilders over immigratie, zou niet PVV willen stemmen omdat ze hem te radicaal en rabiaat vinden ten opzichte van de islam. Doordat hij zichzelf acceptabeler maakt, is de barrière van het PVV-stemmen minder."