Oud-vakbewindsman tegen PVV, VVD en NSC: zet emotie opzij en ga om tafel

De VVD heeft bij monde van partijleider Dilan Yeşilgöz laten weten niet te willen regeren, maar een rechts kabinet te willen gedogen. Ook Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt houdt de boot voor kabinet Wilders I af. Die partij ziet belemmeringen bij de PVV, onder meer op het gebied van de rechtsstaat.

Volgens Van Eijck moeten partijen uit de loopgraven. "De verkiezingen zijn afgelopen en we komen nu in een andere fase terecht. Als je met elkaar een regeerakkoord wil smeden, moet je de rust betrachten en om tafel gaan. Dan wordt alles vloeibaar en zul je zien dat de scherpe randen eraf gaan. Niet alleen bij Geert Wilders, maar ook bij andere politici."

Hij vindt dat partijen te lang vasthouden aan "de inleidende beschietingen". "In het begin houd je je kaarten tegen de borst, om niet op voorhand iets weg te geven. Dat is normaal. Maar je moet nu tot consensus komen."

Kritiek op Wilders

Van Eijck, bewindsman in kabinet Balkenende I namens de Lijst Pim Fortuyn, vindt de houding van PVV-leider Geert Wilders na zijn eclatante verkiezingszege onverstandig. "Laat ik het zo formuleren: als ik in de schoenen van Geert Wilders zou hebben gestaan, zou ik mij niet zo hebben opgesteld. Aan de ene kant ben je empathisch, wil je praten en premier zijn van alle Nederlanders, maar je gedrag staat daarmee in schril contrast."

Volgens Van Eijck had Wilders geen bezoek moeten brengen aan het 'asielhotel' in Kijkduin. "Hij wil laten zien aan zijn achterban dat hij nog staat voor de punten waar hij voor is gekozen. Ook Wilders moet zich realiseren dat er een nieuwe fase is aangebroken. Dat is de fase van het smeden van een regeerakkoord en het bouwen van een coalitie. Dan doe je er verstandig aan om even gas terug te nemen. Je creëert de dynamiek die nodig is door niet alles op scherp te zetten."

Formatie schreeuwt om bruggenbouwers

Van Eijck vindt dat er "bruggenbouwers" nodig zijn om de formatie vlot te trekken. "Die bruggenbouwers moeten draagvlak hebben bij meerdere partijen, ze moeten boven de partijen staan. Daar zijn er een heleboel van", zegt hij. Omtzigt stelt twee informateurs voor. "Of dat er nu één of twee zien, moeten we maar even zien", zegt Van Eijck, die zichzelf niet kandidaat stelt.

Hij noemt Kim Putters, voormalig directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau. "Mensen zoals hij zijn perfect in staat om als bruggenbouwer partijen aan elkaar te koppelen die voor die tijd met getrokken messen tegenover elkaar stonden."

Partijen moeten de samenleving een gebaar maken, beklemtoont Van Eijck. "Ze moeten zeggen: we gaan rond de tafel, zonder vooraf aan te geven op welke wijze we wel of niet in een kabinet stappen. Ze moeten kijken naar de onderwerpen die Nederlanders bezig houden."