Deze 7 partijen krijgen rode kaarten voor juridische haalbaarheid van hun plannen

Een commissie van de Orde van Advocaten toetste de rechtstatelijk van de verkiezingsprogramma's van politieke partijen. De commissie keek naar onder meer de toegang tot een rechter, bescherming van grondrechten en of de overheid zich zelf aan de regels houdt.

Vooral rechtse partijen kregen 'rode kaarten'. ChristenUnie, Partij voor de Dieren, 50Plus en Denk kregen gele kaarten voor punten in hun verkiezingsprogramma's. D66, GroenLinks en de PvdA zijn de enige partijen die volgens de commissie met al hun plannen voldoen aan de normen.

Rode kaarten

De plannen die overwegend rechtse partijen hebben met betrekking tot immigratie en vluchtelingen, scoren niet goed op de rechtsstatelijke meetlat. Deze plannen kregen een rode kaart van de commissie:

• Het instellen vluchtelingenquota (VVD en JA21)
• Volledig stoppen met de opname van asielzoekers uit islamitische landen (PVV)
• Het intrekken van een verblijfsvergunning bij radicalisering (CDA)
• Het ontnemen het Nederlanderschap in die gevallen (JA21 en SGP)
• Asielzoekers minder bijstand of beroepsmogelijkheden tijdens asielprocedures (VVD, FVD, SGP en JA21).

"Dat laatste doet denken aan Fred Teeven die zei dat advocaten maar minder geld moesten krijgen, zodat het toch niks wordt met de verdediging van mensen", reageert advocaat Clarice Stenger. Mensen minder rechtsbijstand geven is geen oplossing voor de lange asielprocedures, vindt Stenger. "Wie daar iets wil doen, kan er beter voor zorgen dat de doorlooptijd bij rechters korter wordt door daar te investeren."

De doodstraf

Ook opmerkelijk, vinden Stenger en Korthals Altes, "het gemak" waarmee onder andere SGP vluchtelingen terug wil sturen naar landen waar de doodstraf van toepassing is. Korthals Altes: "Zij accepteren een sanctie die we in Europa al lang als non-existent hebben aangemerkt omdat het zo tegen grondrecht en beginselen ingaat dat we daar ook niet aan willen meewerken."

Korthals Altes maakt zich er in praktische zin niet zo druk om; de kans dan zoiets gerealiseerd wordt is volgens hem klein. "Maar het is wel een serieuze zorg dat een partij die zich als een serieuze partij beschouwt, deze dingen durft te zeggen en mensen ervan wil overtuigen dat het een goed standpunt is."

Specifieke groepen

De PVV doet een aantal voorstellen die zich specifiek richten op moslims, maar ook de VVD benoemt bijvoorbeeld expliciet Turkse weekendscholen waar volgens de partij ingegrepen moet kunnen worden. "Het is zo gek dat je voor de vrijheid van onderwijs bent, maar ook dit zo expliciet benoemt." Als het algemener omschreven was als bijvoorbeeld het aanpakken van antidemocratische organisaties, had het plan volgens Stenger geen rode vlag gekregen.

Rechter beslist

Belangrijk volgens Stenger is vooral dat wetgeving en regels zo beschreven worden, dat ze te toetsen zijn door een rechter. "Die kan vervolgens afwegen en kijken naar de situatie en menselijke maat."

Van onderbuikgevoelens moeten we ver weg blijven, vindt Stenger. Een 'digitale schandpaal' voor gewelds- en zedendelinquenten (een idee van PVV) krijgt volgens haar dan ook terecht een rode kaart. "Deze mensen hebben ook rechten. Hetzelfde geldt voor het idee van de VVD om altijd openbaar te houden als je gefraudeerd hebt. Mensen hebben het recht om opnieuw te beginnen."

Spraakmakers bespreekt verkiezingsthema’s

Nog één week tot we naar de stembus mogen. Daarom staan we in Spraakmakers deze week stil bij vijf belangrijke thema’s die een rol spelen bij de verkiezingen. Ghislaine Plag praat met experts over de zorg, de arbeids- en woningmarkt, het klimaat en het onderwijs.

Meer over de thema's:
Zorg: Wat doen partijen voor een gezonder Nederland?
Klimaat: Hoe overbrug je partijverschillen in de energietransitie?
Arbeidsmarkt: Waarom alleen het minimumloon verhogen werknemers niet gaat helpen
Onderwijs: Wat te doen aan kansenongelijkheid?